آنالیز Cd :

1. 2ml نمونه از وان بردارید.
2. 100سی سی آب مقطر و 10 سی سی بافر با pH 10 و پودر EBT و 15 سی سی فرمالدهید 10% اضافه کنید.
3. محلول را با EDTA 0.1مولار با تیتر کنید.
4. تا محلول از قرمز به آبی به تغییر رنگ دهد.
5. با استفاده از فرمول زیرغلظت Cd را محاسبه کنید:

Cd (oz/gal) = ml*7.493*M

آنالیز NaH4BF4 :

1. 5ml نمونه از وان بردارید.
2. 50 سی سی آب مقطر و چیپس های درحال جوش و 50 سی سی سود 20%را به ظرف واکنش اضافه میکنیم.
3. فلاسک را به دستگاه تقطیر متصل کنید همراه با تیوب جمع کننده که داخل یک بشر حاوی محلول اشباع H3BO3 فروبرده شده است.
4. محلول را جوشانده تا تنها 20 سی سی محلول باقی بماند.
5. بشر را برداشته و متیل اورانز را اضافه میکنیم.
6. محلول را با HCl 0.1 نرمال تیتر کنید.
7. تا محلول از زرد به قرمز تغییر رنگ دهد.
8. با استفاده از فرمول زیر غلظت NaH4BF4 را محاسبه کنید:

NaH4BF4 (oz/gal) = ml*2.795*N

نکات آنالیز:

- توجه: در فرمولهای فوق پارامترهای ml ,N, M به ترتیب عبارتند از:
-  حجم مصرفی تیترانت= ml،
- مولاریته تیترانت= M
- نرمالیته تیترانت= N
- توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏ml/L‏ عدد بدست آمده را در 7.8125 ضرب نمایید.‏
- توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏g/L‎‏ عدد بدست آمده را در 7.5 ضرب نمایید.‏
- برای تهیه محلول 0.1 مولار EDTA 0 گرم،Na2EDTA.2H2O در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه HCl1 نرمال،9 سی سی HCl 36% در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- یرای تهیه بافر با 10= pH ، 350 سی سی NH4OH غلیظ، 54 گرم NH4C1 و 625 سی سی آب مقطرحل کنید.
- برای تهیه پودر EBT ، 2.0گرم اریوکروم بلک در 198 گرم NaCl حل کنید.
- برای تهیه متیل اورانژ،1.0 گرم متیل اورانژ (نمک سدیمی) در 1 لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه سولفواورانژ،100 سی سی سولفو اورانژ، 100 گرم ‏NaCN، 845 سی سی آب مقطر حل کنید.‏

ترجمه : تحقیق و توسعه جلاپردازان

مراجع و منابع: کتاب متال فنیشینگ 2013 Metal finishing

کادمیوم سیانیدی

آنالیز Cd :

1. 2ml نمونه از وان بردارید.
2. 100 سی سی آب مقطر را به آن اضافی کنید.
3. 10 سی سی بافر با pH 10 را به آن اضافی کنید.
4. پودر EBT را به آن اضافی کنید.
5. 15 سی سی فرمالدهید 10% اضافه کنید.
6. محلول را با EDTA 0.1 مولار تیتر کنید.
7. تا محلول از قرمز به آبی تغییر رنگ دهد.
8. با استفاده از فرمول زیر غلظت Cd را محاسبه کنید:

Cd (oz/gal) = ml*7.493*M

آنالیز سیانید کل و آزاد:

1. 5ml نمونه از وان بردارید.
2. 100 سی سی آب مقطر به همراه 10 سی سی 10%KI به آن اضافه کنید.
3. محلول را با AgNO3 0.1 نرمال تیتر کنید.
4. تا محلول از از محلول شفاف به محلول کدر تغییر رنگ دهد.
5. با استفاده از فرمول زیر غلظت سیانید کل و آزاد را محاسبه کنید:

Total NaCN (oz/gal) = ml*2.614*N

free NaCN (oz/gal) = Total NaCN -1.744*Cd

آنالیز NaOH :

1. 5ml نمونه از وان بردارید .
2. 25 سی سی آب مقطر و 5 سی سی سولفو اروانژ را به آن اضافه کنید.
3. محلول را با HCl 1.0 نرمال تیتر کنید.
4. تا محلول از از نارنجی به زرد تغییر رنگ دهد.
5. با استفاده از فرمول زیر غلظت NaOH را محاسبه کنید:

NaOH (oz/gal) = ml*1.067*N

آنالیز Na2CO3 :

1. 10ml نمونه از وان بردارید.
2. 100 سی سی آب مقطر و 35 سی سی محلول 10% Ba(NO3)2 را به آن اضافه کنید و اجازه بدهید تا ته نشین شود.
3. فیلتر کنید و دوبار با آب داغ شستشو دهید .
4. رسوبات روی کاغذ صافی را به یک بشر منتقل کنید و 100 سی سی آب به همراه متیل اورانژ به آن اضافه کنید
5. محلول را با HCl 1.0 نرمال تیتر کنید.
6. تا محلول از از نارنجی به صورتی تغییر رنگ دهد.
7. با استفاده از فرمول زیر غلظت Na2CO3 را محاسبه کنید:

Na2CO3 (oz/gal) = ml*0.707*N+

نکات آنالیز:

- توجه: در فرمولهای فوق پارامترهای ml ,N, M به ترتیب عبارتند از:
- حجم مصرفی تیترانت= ml،
- مولاریته تیترانت= M
- نرمالیته تیترانت= N
- توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏ml/L‏ عدد بدست آمده را در 7.8125 ضرب نمایید.‏
-توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏g/L‎‏ عدد بدست آمده را در 7.5 ضرب نمایید.
-برای تهیه محلول 0.1 مولار EDTA 0 گرم،Na2EDTA.2H2O در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه AgNO31 نرمال ، 17.0 گرم AgNO3 در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه HCl0 نرمال، 89 سی سی HCl 36% در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- یرای تهیه بافر با 10= pH ، 350 سی سی NH4OH غلیظ، 54 گرم NH4C1 و 625 سی سی آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه پودر EBT ، 2.0گرم اریوکروم بلک در 198 گرم NaCl حل کنید.
- برای تهیه سولفواورانژ،100 سی سی سولفو اورانژ، 100 گرم NaCN و 845 سی سی آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه متیل اورانژ،1.0 گرم متیل اورانژ (نمک سدیمی) در 1 لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه محلول 10% فرم آلدهید، 10 سی سی فرم آلدهید را در 90 سی سی آب مقطر حل کنید.‏
-برای تهیه محلول ‏‏10% ‏‏Ba(NO3)2‎، ‏‎10‎‏ گرم ‏‏Ba(NO3)2‎‏ را در 100 سی سی آب مقطر حل کنید.‏

ترجمه : تحقیق و توسعه جلاپردازان

مراجع و منابع: کتاب متال فنیشینگ 2013 Metal finishing

آنالیز Cd :

1. ml 2 نمونه از وان بردارید.
2. 100 سی سی آب مقطر را به آن اضافه کنید
3. 10 سی سی بافر با pH 10 را به آن اضافه کنید
4. پودر EBTرا به آن اضافه کنید
5. 15 سی سی فرمالدهید 10% را به آن اضافه کنید
6. محلول را با EDTA 0.1 مولار تیتر کنید.
7. تا محلول از قرمز آبی تغییر رنگ دهد.
8. با استفاده از فرمول زیر غلظت H2SO4 را محاسبه کنید:

Cd (oz/gal) = ml*7.493*M

آنالیز H2SO4:

1. 10ml نمونه از وان بردارید.
2. 100 سی سی آب مقطر و متیل اورانژ به آن اضافه کنید.
3. محلول را با NaOH 1.0 نرمال تیتر کنید.
4. تا محلول از قرمز به زرد/ سبز تغییر رنگ دهد.
5. با استفاده از فرمول زیر غلظت H2SO4 را محاسبه کنید:

H2SO4 100% (oz/gal)= ml*0.654*N

نکات آنالیز:

- توجه: در فرمولهای فوق پارامترهای ml ,N, M به ترتیب عبارتند از:
- حجم مصرفی تیترانت= ml،
- مولاریته تیترانت= M
- نرمالیته تیترانت= N
- توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏ml/L‏ عدد بدست آمده را در 7.8125 ضرب نمایید.‏
- توجه: جهت تبدیل واحد ‏‎(oz/gal)‎‏ به ‏g/L‎‏ عدد بدست آمده را در 7.5 ضرب نمایید.‏
- برای تهیه محلول 0.1 مولار EDTA 0 گرم،Na2EDTA.2H2O در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه NaOH1 نرمال،4.0 گرم NaOH در یک لیتر آب مقطر حل کنید.
- یرای تهیه بافر با 10= pH ، 350 سی سی NH4OH غلیظ، 54 گرم NH4C1 و 625 سی سی آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه پودر EBT ، 2.0گرم اریوکروم بلک در 198 گرم NaCl حل کنید.
- برای تهیه متیل اورانژ،1.0 گرم متیل اورانژ (نمک سدیمی) در 1 لیتر آب مقطر حل کنید.
- برای تهیه محلول 10% فرم آلدهید، 10 سی سی فرم آلدهید را در 90 سی سی آب مقطر حل کنید.

ترجمه : تحقیق و توسعه جلاپردازان

مراجع و منابع: کتاب متال فنیشینگ 2013 Metal finishing

 استاندارد ISO 2082  پوشش فلزی - پوشش های آبکاری کادمیوم بر روی آهن یا فولاد 

 1- دامنه و زمینه استاندارد 
2- استاندارد مراجع 
3- تعاریف و اصطلاحات پیرامون پوشش های آبکاری کادمیوم بر روی آهن یا فولاد 
4- فلز پایه جهت پوشش 
5- اطلاعاتی که باید خریدار خدمات پوشش به ابکار بده
6- شرایط خدمات، مدت زمان دوام پوشش و کد طبقه بندی 
7- تعیین میزان حرارت و گرما 
8- ارائه نمونه 
9- پوشش مورد نیاز 
10  روش آزمون

 استاندارد ISO 2082 باموضوع پوشش فلزی - پوشش های آبکاری کادمیوم بر روی آهن یا فولاد 

.جهت اگاهی و استفاده علاقمندان موجود میباشد

برای دریافت متن کامل استاندارد با

استاندارد پوشش ­هاي تبديلي کرومات بر روي کادميوم،روي،آلياژهاي آلومينيم-روي و آلياژهاي روي- آلومينيم- روش آزمون  (شماره 8245)

کميسيون استاندارد"پوشش هاي تبديلي کرومات برروي کادميوم،روي،آلياژهاي

آلومينيم- روي وآلياژهاي روي- آلومينيم- روش آزمون "

دويست وسي وچهارمين اجلاسيه کميته ملي استانداردمکانيک وفلزشناسي

پيش گفتار

استاندارد"پوشش­ هاي تبديلي کرومات برروی­ کادميوم،روي،آلياژهاي آلومينيم- روي و آلياژهاي

استاندارد "پوشش هاي تبديلي کرومات بر روي کادميوم، روي، آلياژهاي آلومينيم- روي و آلياژهاي روي- آلومينيم- روش آزمون " كه توسط كميسيون فني مربوطه تهيه و تدوين شده و دردويست و سي و چهارمين جلسه كميته ملي استاندارد مکانيک و فلز شناسي مورخ ۲۰/۶/۸۴ مورد تصويب قرار گرفته است، اينك به استناد بند يك ماده سه قانون اصلاح قوانين و مقررات مؤسسه استاندارد و تحقيقات صنعتي ابران مصوب بهمن ماه ١٣٧١ بعنوان استاندارد ملي ايران منتشر مي شود. بـراي حفـظ همگامـي و هماهنگـي بـا تحولات و پيشرفتهاي ملي و جهاني در زمينه صنايع ، علوم و خدمـات، اسـتاندارد هـاي ملـي ايران در موقع لزوم و تجديد نظر خواهد شد و هرگونه پيشنهادي كه بـراي اصـلاح يـا تكمـيل اين استاندارد ها ارائه شود ، در هنگام تجديد نظر در كميسيون فني مربوطه مـورد توجـه قـرار خواهـد گرفـت بـنابر اين براي مراجعه به استاندارد هاي ملي ايران بايد از آخرين تجديد نظر آنها بهره گيري كرد. در تهـيه و تدويـن اين استاندارد سعي شده است كه ضمن توجه به شرايط و نيازهاي جامعه، در حد امكـان بيـن ايـن اسـتاندارد و اسـتاندارد ملي كشورهاي صنعتي پيشرفته هماهنگي ايجاد شود. منبع و ماخذي كه براي تهيه اين استاندارد به كار رفته به شرح زير است

-ISO 3613, 2000: Chromate conversion coating on zinc, cadmium, aluminium zinc

alloys and zinc-aluminium alloys- Test metal

پوشش هاي تبديلي کرومات برروي کادميوم،روي،آلياژهاي آلومينيم- روي و آلياژهاي روي- آلومينيم- روش آزمون

١هدف ودامنه کاربرد

هدف از تدوين اين استاندارد، تعيين روش هاي

حضور پوشش هاي تبديلي کرومات بي رنگ1

- حضور و مقدار کروم ٦ ظرفيتي در پوششهاي بي رنگ و رنگي کادميوم، روي، آلياژهاي آلومينيم( ٥٥درصد جزءجرمي)

– روي و آلياژهاي روي-آلومينيم(٥ درصد جزءجرمي)

- مقدار کل کروم در واحد سطح کادميوم و روي

- مقدار جرم در واحد سطح پوششهاي رنگي و بيرنگ

- چسبندگي مناسب پوشش هاي تبديلي کرومات

- کيفيت پوشش کرومات است

اين روش ها براي موارد زير کاربرد دارند:

- پوشش هاي تبديلي رنگي و بيرنگ کرومات که حاوي کروم ٣ ظرفيتي و ٦ ظرفيتي در نسبتهاي مختلف بوده و به روشهاي شيميايي يا الکتروشيميايي تهيه مي شوند.

- فقط براي پوشش هاي کرومات که از هر گونه پوشش هاي تکميلي نظير روغن يا پليمرهاي بر پايه حلال يا آب و يا موم عاري باشند.

٢مراجع الزامي

مدرک الزامی زير حاوی مقرراتی است که در متن اين استاندارد به آنها ارجاع داده شده است. بدين ترتيب آن مقررات جزئی از اين استاندارد محسوب می شود. در مورد مراجع دارای تاريخ چاپ و/ يا تجديد نظر، اصلاحيه ها و تجديد نظرهای بعدی اين مدارک مورد نظر نيست. معهذا بهتر است کاربران ذينفع اين استاندارد، امکان کاربرد آخرين اصلاحيه ها ها و تجديد نظرهای مدارک الزامی زير را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاريخ چاپ و/ يا آخرين چاپ و/ يا تجديد نظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است. استفاده از مرجع زير برای کاربرد استاندارد الزامی است:

١ -اعمـال پوشـش هاي تبديلي کرومات خيلي نازک، بي رنگ و درحقيقت نامرئي اغلب "اثرناپذيرکردن" Passivation ناميده مي شود، در حالـي کـه اعمـال پوشـش هاي کرومات رنگي و ضخيم تر اغلب "کروماته کردن" ناميده مي شود . عبارت "اثر ناپذير کردن "صحيح نيست بنابراين پيشنهاد نمي گردد

2-1 ISO 3892:2000 Conversion coatings on metallic materials- Determination of coating mass per unit area- Gravimetric methods.

2-2 ISO 4520:1981 Chromate conversion coatings on electroplated zinc and cadmium coatins.

2-3 ISO 9227: 1990 Corrosion tests in artificial atmospheres- Salt spray tests.

2-4 IEC 60068-2-30:1980 Environmental testing- Part 2: Test Db and guidance: Damp heat, cyclic (12+12 hour cycle).

هشدار- در اين استاندارد به ناچار از زيرآيندها و/يا روش هايي استفاده ميشود که در صورت عدم رعايت احتياط هاي لازم براي سلامتي مضر است. فقط به اقتضاي فني اشاره شده و به هيچ عنوان طراح ، توليد کننده، تامين کننده يا استفاده کننده از قانون و ساير تعهدات قانوني مرتبط با سلامتي و ايمني در هيچ يک از مراحل توليد و يا استفاده تبرئه نميشود..

٣- واکنش گرها

در طول آزمون، مگر در مواردي که مشخص شده باشد، فقط از موادي با خلوص تجزيهاي و آب مقطر يا آبي با خلوص معادل استفاده کنيد..

3-1 محلول آزمون الف(بند٥ -2 را ملاحظه کنید)

١١ ميلي گرم دي فنيل کاربازيد را در مخلوط ٦٠ ميلي ليتر استيک اسيد گلاسيال و ٤٠ ميلي ليتر آب مقطر در داخل يک بشر حل کنيد. ١٥ ميلي ليتر هيدروکلريدريک اسيد غليظ( با چگالي نسبي ١٨/١ ( به آن اضافه کنيد. آن را هم بزنيد و ٣٠ ميلي ليتر محلول سديم هيپوکلريت(با کلرقابل دسترسي ١٠ تا ١٥ درصد) را به آرامي به آن بيفزاييد. ٥ ميلي ليتر هيدروژن پراکسيد( ٣٠ درصد) را به آرامي و با به هم زدن مداوم به آن بيفزاييد. محلول را به مدت ٢٤ ساعت، در داخل يک بشر باز و زير هود قرار دهيد تا کلر اضافي آن قبل از استفاده خارج شود.

يادآوري- محلول در اثر گذشت زمان تخريب نميشود بنابراين مي توان آن را در يک بطري با درپوش شيشه اي به مدت چندين ماه نگه داري کرد..

3-2 محلول آزمون ب (بند 5-3 را ملاحظه کنید)

٥٠٠ گرم سرب استات ٣ آبه را در يک ليتر آب مقطر يا آب يونزدايي شده حل کنيد. مطمئن شويد که pH محلول به محض تهيه بين ٥/٥ تا ٨/٦ باشد. اگر pH محلول خارج از اين محدوده باشد، محلول را دور ريخته و از سرب استات ديگري استفاده کنيد. هر گونه رسوب سفيد رنگ که طي آماده سازي اوليه محلول حاصل شود، مي تواند با اضافه کردن مقدار کمي استيک اسيد گلاسيال حل شود، مشروط بر اين که pH محلول به کمتر از ٥/٥ کاهش نيابد. در صورتي که رسوب سفيدرنگ حل نشود، محلول ذخيره را دور بريزيد.

3-3 محلول آزمون پ (بند 5-5 را ملاحظه کنید)

4/0 گرم دی فنیل کاربازید را در مخلوط 20 میلی لیتر استون و 20 میلی لیتر اتانول (96 درصد)حل کنید. پس از انحلال، به آن 20 میلی لیتر محلول ارتوفسفریک اسید 75 درصد و 20 میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید. این محلول را حداکثر 8 ساعت قبل از استفاده تهیه کنید.

3-4 محلول آزمون ت (بند 5-6 و 5-7 را ملاحظه کنید).

5/0 گرم دی فنیل­کاربازید را در50 میلی­لیتر استون حل کنید. در حالی که آن را به هم     می­زنید، به آرامی با 50 میلی لیتر آب (مخلوط کردن سریع می تواند منجر به رسوب دی فنیل کاربازید شود) رقیق کنید.

3-5 سولفوریک اسید، رقیق شده 1+3.

1 حجم سولفوریک اسید غلیظ (با چگالی نسبی 84/1) را به 3 حجم آب به آرامی بیفزایید.

3-6 آمونیوم پر سولفات

3-7 سدیم هیدروکسید، محلول 240 گرم در لیتر

3-8 نقره نیترات، محلول 17 گرم در لیتر.

3-9 پتاسیم دی کرومات، محلول استاندارد.

2 میلی لیتر محلول حجمی استاندارد پتاسیم دی کرومات را تا حجم 1000 میلی لیتر رقیق کنید (9/4 گرم در لیتر).

3-10 محلول بافر فسفات

55 گرم سدیم دی هیدروژن ارتوفسفات یک آبه را در 100 میلی لیتر آب حل کنید.

4- دستگاه های لازم

4- 1 جذب سنج فوتوالکتریک (رنگ سنج)،با صافی دارای عبور متوسط 520 نانومتر. جذب سنج باید با یک سل جذبی که طول مسیر نوری آن 10 میلی متر باشد، مورد استفاده قرار گیرد.

4-2 طیف سنج، با طول موج تنظیم شده در 540 نانومتر. اسپکتروفوتومتر باید با یک سل جذب که طول مسیر نوری آن 10 میلی متر باشد مورد استفاده قرار گیرد.

5- روش های آزمون

5-1 کلیات

قبل از آزمون های زیر، سطح آزمون باید از آلودگی های اثر انگشت و سایر لکه های خارجی پاک شود. اگر سطح با روغن پوشانده شده باشد، قبل از آزمون باید با استفاده از حلال مناسب و در دمای اتاق (کمتر از 35 درجه سیلسیوس)چربی زدایی شود. در این آزمون ها، نمونه ها نباید در دمای بالاتر از 35 درجه سلسیوس خشک شوند. بر روی سطح نباید محلول های قلیایی اثر داده شود چون پوشش های تبدیلی کرومات تحت تاثیر قلیاها شکسته می شود.

روش های آزمون زیر در بندهای 5-2 تا 7-5 آورده شده است.   

- حضور پوششهاي کرومات بيرنگ بر روي کادميوم، روي و آلياژهاي آلومينيم-روي

- حضورکروم٦ظرفيتيدرپوشش هاي کرومات رنگي وبي رنگ

- اندازه گيري مقدارکروم٦ظرفيتي

- اندازه گيري مقدارکل کروم

اين آزمونها بايد در محدوده زماني زير انجام گيرند:.:

- کمينه ٢٤ ساعت پس از اعمال پوشش تبديلي کرومات براي همه آزمون ها (بند ٥-٢ تا ٥-١٠(؛

- بيشينه ٣ روز براي آزمون هاي مشخص شده در بند ٥-٢ تا ٥-٥؛

- بيشينه٣٠روزبراي آزمون هايمشخص شده دربند 5-6 و 5-7

روش هاي آزمون زيردربندهاي٥- 8 ، 5-9 و 5-10 آورده شده است.

الف)اندازه گيري جرم درواحدسطح پوشش هاي تبديلي کرومات

ب)چسبندگي توسط سايشو

پ)بررسي کيفيت لايه کرومات

5-2 آزمون حضور پوشش کرومات بی رنگ بر روی فلز روی

يک قطره محلول آزمون الف (بند ٣-١ (براي سطح کروماته شده روي بکار ببريد. تشکيل رنگ قرمز يا قرمز مايل به بنفش بر روي قطره، بايد به منزله حضور لايه کرومات تلقي شود.

5-3 آزمون پوشش کرومات بيرنگ برروي کادميوم وروي

يک قطره محلول آزمون ب (بند ٣-٢ (را بر روي سطح مورد آزمون قرار دهيد. در حالتي که زيرآيند از جنس روي باشد، ظهور لکه را در مدت ٣ دقيقه مشاهده مي کنيد. تشکيل لکه تيره يا سياه حداقل يک دقيقه پس از به کار بردن محلول آزمون بايد به منزله حضور پوشش تبديلي کرومات بي رنگ تلقي شود. تشکيل لکه سياه در مدت بيش از ٣ دقيقه، مي تواند مشخص کننده حضور پوشش هاي تکميلي نظير موم يا روغن باشد. در حالتي که زيرآيند از جنس کادميوم باشد، ظهور لکه را در ١ دقيقه مشاهده مي کنيد. تشکيل لکه تيره يا سياه حداقل ٥ ثانيه پس از به کار بردن محلول آزمون بايد به منزله حضور پوشش تبديلي کرومات بي رنگ تلقي شود.

تشکيل لکه سياه در مدت بيش از ١ دقيقه، مي تواند مشخص کننده حضور پوشش هاي تکميلي نظير موم يا روغن باشد. به منظور مقايسه ، يک سطح واکنش نداده را به طرز مشابه مورد آزمون قرار دهيد. سطح کادميوم و روي واکنش نداده يا سطوحي که تحت واکنش پوشش تبديلي کرومات قرا گرفته اند ولي پوشش پيوسته ندارند بلافاصله با محلول سرب استات جهت تشکيل لکه سياه روي سطوح کادميوم و روي بدون پوشش و يا واکنش نداده، در عرض ٢ تا ٥ثانيه پس از اعمال محلول آزمون واکنش مي دهند..

يادآوري١ -به دليل حساسيت روش، آزمون جهت کنترل کيفي مورد توجه قرار گرفته است. توصيه مي شود اقلام با لايه هاي کرومات آسيب ديده با اين روش مورد آزمون قرار نگيرند.

يادآوري٢ -مقاومت پوشش هاي تبديلي کرومات که در معرض دماي بالاتر از ٦٠ درجه سلسيوس قرار گرفتهاند، به طور قابل ملاحظه اي در برابر خوردگي در روش هاي آزمون تسريع شده کاهش خواهديافت (بند ٥-١٠ (و در زيرآيندهاي روي، لکه هاي سياه در کمتر از ٦٠ ثانيه و در زيرآيندهاي کادميوم، لکه هاي سياه در کمتر از ٥ ثانيه نشان خواهند داد.

يادآوري٣ -تفاوت در زمان واکنش در پوشش هاي تبديلي کرومات بيرنگ براي تشکيل نقطه هاي سياه رنگ در مورد زيرآيندهاي روي بيش از ١ تا٣ دقيقه و در مورد زيرآيندهاي کادميوم بيش از ٥ تا ٦٠ ثانيه نخواهد بود. عواملي نظير ، عدم يکنواختي ضخامت لايه کرومات (به دليل شرايط عمل) ، نوسان دماي محيط آزمون و کنترل ٢) زبري) ٣ بافت سطح دقيق pH محلول سرب استات بر روي زمان واکنش تاثير دارد و بنابراين از هر گونه تغييرات زماني مذکور جلوگيري مي کند. به همين ترتيب اين آزمون نمي تواند براي مقايسه حفاظت خوردگي پوشش هاي تبديلي کرومات ساخته شده از انواع مختلف محلول هاي کرومات مورد استفاده قرار گيرد.

5-4 آزمون حضور پوشش کرومات بی رنگ روی آلیاژهای آلومینیم- روی (آلومینیم 55 درصد جرمی) و آلیاژهای روی- آلومینیم (آلومینیم 5 درصد جرمی)

نمونه هاي آزمون را به مدت ٢٤ ساعت در حرارت مطابق با استاندارد بند ٢-٤ قرار دهيد.

تشکيل لکه تيره خاکستري مايل به سياه روي قسمت اصلي سطح بايد به منزله حضور پوشش تبديلي کرومات تلقي شود.

يادآوري – در صورت وجود پوشش تبديلي کرومات اين آزمون هيچ تاثير قابل ملاحظه اي روي ظاهر سطح نخواهد داشت.

5- 5آزمون حضورکروم٦ظرفيت يدرپوشش ­هاي کرومات رنگي وبدون رنگ

یک تا 5 قطره محلول آزمون پ (بند 3-23) را بر روی سطح مورد آزمون قرار دهید. درصورتحضورکروم٦ظرفيتييک لکه قرمزتابنفش درعرض چنددقيقه ظاهرمي شود.هرگونه رنگي راکه خيلي ديرترظاهرمي شود- به عنوا مثال در مرحله خشک شدن- ناديده بگيريد.

به منظورمقايسه،يکسطح واکنش نداده رابه طرزمشابه موردآزمون قراردهيد.

يادآوري- واکنش بر روي ظاهر سطح هيچگونه تاثير قابل ملاحظه اي نخواهد داشت.

5- ٦اندازه گيري مقدارکروم٦ظرفيت يپوشش هاي کرومات رنگي

5-6-١تهيه نموداربرسنجي

5-6-1-1 دربالن­ هاي حجمي٢٥٠ميليليتري،به ترتيب صفرميلي ليتر(به عنوان محلول جبراني) 10، 20، 30، 40 میلی لیتر محلول سولفوریک اسید (بند 3-5) بیفزایید. به یک بالن حجمی3 میلی­لیتر محلول آزمون ت (بند 3-4) اضافه کرده و خوب مخلوط کنید. دقیقا 2 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت، 25 میلی لیتر محلول بافر فسفات (بند 3-10) اضافه کرده و تا خط نشانه یا آب مقطر رقیق کنید و خوب هم بزنید. این مراحل را برای سایر بالن های حجمی تکرار کنید.

5-6-1-2 قسمتی از محلول را به سل جذب انتقال داده و جذب محلول را در جذب سنج (بند 4-1) یا اسپکتروفوتومتر (بند 4-2) اندازه گیری نمایید. جذب را در مدت 25 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت (بند 3-4) تا زمانی که رنگ پایدار باشد بخوانید. جذب محلول جبرانی (بند 5-6-1-1) را از جذب خوانده شده برای سایر محلول ها کم کرده و نمودار تفاوت حاصل را نسبت به میکروگرم های کروم در 250 میلی لیتر رسم کنید.

5-6-2 آزمون تهی

آزمون تهی را مطابق با بند 5-6-3 انجام داده و نتایج را ثبت کنید.

يادآوري- نمونه آزمون براي آزمون تهي :صفرميلي­ ليترمحلول استانداردپتاسيم  دي ­کرومات بااستفاده ازکليه معرف­ ها و محلول آزمون به روش تعریف شده در بند 5-6-6-1.

5-6-3 اندازه گیری

5-6-3-1٥-٦-٣-١ قطعهاي از نمونه پوشش داده شده با ابعاد تقريبي ٥٠ در ١٠٠ ميلي متر را ببريد. ٥٠ ميلي ليتر آب مقطر را در ظرف مناسب جوشانده و قطعه آزمون را به طور کامل در آن غوطه ور کنيد. دقيقا به مدت ٥ دقيقه درحالي که آب در حال جوشيدن است، قطعه را در آب نگهداريد، سپس آنرا بيرون آورده و در بالاي ظرف شستشو دهيد. ظرف و محتويات آن را تا دماي اتاق خنک کنيد، ٣ ميلي ليتر محلول سولفوريک اسيد(بند ٣-٥ (را به آن اضافه کنيد و آن را خوب هم بزنيد. محتويات آنرا به يک بالن حجمي ٢٥٠ ميلي ليتري انتقال دهيد، ظرف را ٢ مرتبه با ١٠ الي ١٥ ميلي ليتر آب مقطر آب کشي کنيد و آب آن را به داخل بالن حجمي بريزيد، ٣ ميلي ليتر محلول آزمون ت (بند ٣-٤ (به آن اضافه کنيد و مخلوط نماييد. دقيقا ٢ دقيقه پس از افزايش محلول آزمون ت، ٢٥ ميلي ليتر محلول بافر فسفات (بند ٣-١٠ (به آن اضافه کرده، تا خط نشانه با آب مقطر رقيق کنيد و مخلوط نماييد.

5-6-3-2قسمتي از محلول را به سل جذب انتقال داده و جذب را در جذب سنج (بند ٤-١ (يا اسپکتروفوتومتر (بند ٤-٢ ) اندازه گيري نماييد. جذب را در مدت ٢٥ دقيقه پس از افزايش محلول آزمون ت (بند ٣-٤ (تا زماني که رنگ پايدار باشد، بخوانيد. جذب محلول جبراني(بند ٥-٦-١-١ (را از جذب خوانده شده براي ساير محلول ها کم کنيد و با استفاده از نمودار برسنجي (بند ٥-٦-١ (نتايج را به ميکروگرم در ٢٥٠ ميلي ليتر تبديل کنيد

5-6-3-3اگرمقدارجذب خوانده شده درقسمتي ازنموداربرسنجي که کمتر از 10 میکروگرم است قرار گیرد، اندازه گیری را با استفاده از قطعه بزرگتر (5/1 تا 2 برابر ابعاد داده شده در بند 5-6-3-1) تکرار کنید.

5-6-4 بیان نتایج

مساحتکلپوششرويقطعهآزمونرابرحسبسانتي­مترمربعاندازهگيرينماييد. مقدارکروم٦ظرفيتيبهدستآمده طبقبند5-6-3 رابرمساحتپوششتقسيمکنيد. مقدارکروم٦ظرفيتيبايدبرحسبميکروگرمبرسانتيمترمربعبيان شود.

5-7 اندازه گیری مقدار کل کروم پوشش های کرومات رنگی

5-7-1 تهیه نمودار برسنجی

نمودار برسنجی را مطابق بند 5-6-1 تهیه کنید.

5-7-2 آزمون تهی

آزمون تهی را مطابق بند 5-6-2 انجام دهید.

5-7-3 اندازه گیری

5-7-3-1قطعه اي از نمونه پوشش داده شده با ابعاد تقريبي ٥٠ در ١٠٠ ميلي متر را ببريد. ٢٥ ميليليتر محلول سولفوريک اسيد (بند ٣-٥ (را تا دماي ٤٠ الي ٥٠ درجه سلسيوس گرم کنيد و در يک ظرف مناسب که حاوي قطعه آزمون است بريزيد. به طور مدام آن را بچرخانيد تا تمام سطوح به مدت ١٠ تا ١٥ ثانيه در معرض اسيد قرار گيرد. آزمونه را برداريد و بالاي ظرف شستشو دهيد. آن را تا حدود ١٧٥ ميلي ليتر رقيق کنيد، ١/٠ گرم آمونيوم پرسولفات (بند ٣-٦ (و ٣ ميلي ليتر محلول نقره نيترات (بند ٣-٨ (به آن بيفزاييد. سپس دانه هاي ضدجوش به آن اضافه کنيد و به مدت ٣٠ دقيقه بجوشانيد. محلول را خنک کرده و pH آن را با استفاده از ٢٠ ميلي ليتر محلول سديم هيدروکسيد (بند ٣-٧ (بين ٥/١ تا ٨/١ تنظيم کنيد. براي اندازه گيري pH ، يک قطره محلول را روي کاغذ pH انتقال دهيد و کاغذ pH را درون محلول غوطه ور نکنيد. محلول را به بالن حجمي ٢٥٠ ميلي ليتري انتقال دهيد. ظرف را ٢ مرتبه با ١٠ الي ١٥ ميلي ليتر آب مقطر آبکشي کرده و آب حاصل را به داخل بالن بريزيد، ٣ ميلي ليتر محلول آزمون ت (بند ٣-٤ (به آن اضافه کنيد و مخلوط نماييد. دقيقا ٢ دقيقه پس از افزايش محلول آزمون ت، ٢٥ ميلي ليتر محلول بافر فسفات (بند ٣-١٠ (به آن اضافه کرده، تا خط نشانه با آب مقطر رقيق کنيد و مخلوط نماييد

5-7-3-2 قسمتی را به سل جذب انتقال داده و جذب را در جذب سنج (بند 4-1) یا اسپکتروفوتومتر (بند 4-2) اندازه گیری نمایید. جذب را در مدت 25 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت (بند 3-4) تا زمانی که رنگ پایدار باشد، بخوانید. جذب خوانده شده (بند 5-7-2) را از جذب دستگاه کم کنید و با استفاده از نمودار برسنجی (بند 5-7-1) نتایج را به میکروگرم در 250 میلی لیتر تبدیل کنید.

5-7-٤بيان نتايج

مساحت کل پوشش روي قطعه آزمون را بر حسب سانتي متر مربع اندازه گيري نماييد. مقدار کل کروم به دست آمده طبق بند ٥-٧-٣ را بر سطح پوشش تقسيم کنيد. مقدار کروم کل بايد بر حسب ميکروگرم بر سانتي متر مربع بيان شود

٥-٨ اندازه گيري مقدار جرم در واحد سطح براي پوشش هاي کرومات رنگي و بي رنگ با روش گراويمتري

مقدار جرم در واحد سطح، بايد مطابق با استاندارد بند ٢-١ اندازه گيري شود. مقدار جرم در واحد سطح بايد بر حسب ميلي گرم در سانتي متر مربع بيان شود.

5- ٩آزمون چسبندگي وسيله سايش

چسبندگي کرومات را با ده بار مالش ملايم سطح با کاغذ سفيد نظير کاغذ صافي واتمن شماره ٤٠ يا يک پاک کن صمغي نرم بدون سنگريزه مورد آزمون قرار دهيد. آزمون زماني رضايت بخش تلقي خواهد شد که هيچگونه لکه هاي ضعيف قابل رويت بر روي کاغذ و هيچگونه نشانه حاکي از پيدايش سطح فلز به دليل از بين رفتن پوشش مشاهده نشود

يادآوري- اين روش آزمون قابل سنجش نيست.

٥-١٠ آزمون بررسي کيفي لايه هاي کرومات روي سطوح روي و کادميوم

آزمون پاشش نمک خنثي را مطابق استاندارد بند ٢-٣ به منظور بازرسي کيفيت مقاومت خوردگي لايه هاي کرومات بر روي سطوح روي و کادميوم انجام دهيد. زمان تشکيل محصولات سفيد خوردگي روي پوشش هاي روي يا کادميوم کروماته بايد کمتر از مقدار داده شده در جدول ٢ استاندارد بند ٢-٢ نباشد

يادآوري- الزامات اين روش عمدتا براي پذيرش کيفيت و احراز کيفيت ميباشد. به ندرت يک ارتباط مستقيم بين مقاومت در اين آزمون و مقاومت در برابر خوردگي در محيط هاي ديگر و يا محيط کاري آزمونه وجود دارد

ترجمه توسط تحقیق و توسعه شرکت جلاپردازان

اساسا بیشتر آبکاری کادمیوم به صورت حمام های قلیایی توسعه یافته اند. با حل کردن اکسید کادمیوم در محلول سیانور سدیم. در سال های اخیر ، اهمیت مقررات محیط زیست ، از فرآیند سیانوری به علت فرآیند سولفات اسیدی یا کلرایدی خنثی تغییر کرده که به ترتیب با محلول های اسید سولفوریک ، آمونیوم /کلراید پتاسیم تهیه شده اند.

سیستم های اسیدی فلوبوراتی نیز برای آبکاری کادمیوم به کار برده شده اند ولی کاربردشان عموما در اروپا گسترده تر از ایالات متحده می باشد.

ویژگی های عملکردی حمام آبکاری سیانوری کادمیوم با نسبت غلظتی Nacn/cd تعیین می شود. Naoh و Na2co3 توسط واکنش های داخل حمام تشکیل می شوند و NaoH اضافی ممکن است برای هدایت بیشتر و اثرات متقابل بیشتر به محلول اضافه شود.

ترکیب انواع حمام های آبکاری کادمیوم سیانوری در جدول I خلاصه شده است.

جدول 1

انتخاب یک حمام آبکاری به اندازه و ساختار قطعه آبکاری شونده بستگی دارد.تعداد زیادی از قطعات کوچک با بارل و محلول هایی با نسبت Nacn/cd کم راحت تر آبکاری می شوند . از آنجایی که قطعات با سطوح پیچیده یا حفره دار باید از طریق تکنیک های آبکاری با قدرت پرتاب بالا پوشش دهی شوند تا به پوشش کامل دست یابیم. خطوط آبکاری اتوماتیک اغلب برای قطعات با سایز و اندازه متوسط به کار می رود که روی قلاب ها مرتب چیده شده و سپس از طریق یکسری پروسه های ابکاری پی در پی آبکاری صورت می گیرد.

ص 27

گلوله های کادمیوم در قفس سیمی اهنی معلق نموده و به صورت آندهای ابکاری از آن استفاده می کنند. برای قفس های آهنی باید جای آند اضافی آماده نمود. تمام حمام های آبکاری کادمیوم معرف های اضافه کردنی مخصوص به خود را برای رسیدن به یک رسوب یا سطح یکنواخت و دانه ریز و افزایش براقیت پوشش کادمیوم را دارد ولی مقادیر اضافی این معرف های اضافه شده نتیجه خوبی ندارد. عوامل دیگری برای حمام های ابکاری کادمیوم تعیین شده است که شامل دانسیته جریان و دما می باشد که همراه با ترکیب حمام بر کارایی حمام آبکاری ، سرعت آبکاری ، یکنواختی رسوب و گرایش به ایجاد هیدروژن اثرگزار خواهد بود.

تهیه حمام آبکاری کادمیم:

تهیه حمام آبکاری به راحتی در یک وان تقریبا مشابه یک ظرف به عنوان یک وان تولید آبکاری انجام می شود. تقریبا 70% وان را پر از اب نموده و دما را به 90 درجه F رسانده و سدیم سیانید را حل می نماییم . برای ابکاری بارل gr/gal 1 سدیم هیدروکلرید را برای افزایش هدایت محلول اضافه می کنند. به دقت cdo را اضافه کنید در حالی که محلول به طور مداوم در حال هم خوردن می باشد.cdo به طور کامل حل شود . بعد از حل شدن تمام نمک ها IS-2Lb پودر روی با گرید تصفیه در 100 گالن از محلول اضافه کنید و به طور کامل به مدت 30 min هم بزنید. محلول به مدت 24 ساعت استراحت نموده سپس محلول را به داخل وان تولید آبکاری فیلتر نمایید.

ص 26

حدود 5%محلول همراه با رسوبات ته نشین شده در ته وان از دست خواهد رفت . تقریبا یک آند در هر فوت محلول وان به موازات شینه (تسمه) کاتدی قرار دهید و به مدت 48-24 ساعت با ولتاژ 0.5-0.25 ولت آبکاری می نماییم. معرف تصفیه کننده به اندازه مورد نیاز اضافه کنید و به مدت حدود 2 روز در دانسیته جریان 10A/ft2 بروی آماده کردن محلول آبکاری کنید.

برای مشاهده کامل متن از سایت نویسنده لطفا کلیک کنید.

استاندارد پوشش­هاي تبديلي کرومات بر روي کادميوم،روي،آلياژهاي آلومينيم-روي و آلياژهاي روي- آلومينيم- روشآزمون  (شماره 8245)

کميسيوناستاندارد"پوششهايتبديليکروماتبررويکادميوم،روي،آلياژهاي

آلومينيم- رويوآلياژهايروي- آلومينيم- روشآزمون "

دويستوسيوچهارميناجلاسيهکميتهملياستانداردمکانيکوفلزشناسي

پيشگفتار

استاندارد"پوشش­هايتبديليکروماتبرروی­کادميوم،روي،آلياژهايآلومينيم- رويوآلياژهاي

روي-آلومينيم- روشآزمون " كهتوسطكميسيونفنيمربوطهتهيهوتدوينشدهودردويستو ۸۴موردتصويب /۶/ سيوچهارمينجلسهكميتهملياستانداردمکانيکوفلزشناسيمورخ۲۰ قرارگرفتهاست،اينكبهاستنادبنديكمادهسهقانوناصلاحقوانينومقرراتمؤسسهاستانداردوتحقيقاتصنعتيابرانمصوببهمنماه١٣٧١بعنواناستانداردمليايرانمنتشرميشود.

برايحفظهمگاميوهماهنگيباتحولاتوپيشرفتهايمليوجهانيدرزمينهصنايع،علوموخدمات،استانداردهايمليايراندرموقعلزوموتجديدنظرخواهدشدوهرگونهيشنهاديكه براياصلاحياتكميلايناستانداردهاارائهشود،درهنگامتجديدنظردركميسيونفنيمربوطه موردتوجهقرارخواهدگرفتبنابراينبرايمراجعهبهاستانداردهايمليايرانبايدازآخرين تجديدنظرآنهابهرهگيريكرد.

درتهيهوتدوينايناستانداردسعيشدهاستكهضمنتوجهبهشرايطونيازهايجامعه،درحد امكانبينايناستانداردواستانداردمليكشورهايصنعتيپيشرفتههماهنگيايجادشود . منبعو ماخذيكهبرايتهيهايناستانداردبهكاررفتهبهشرحزيراست :

ISO 3613, 2000: Chromate conversion coating on zinc, cadmium, aluminium zinc

alloys and zinc-aluminium alloys- Test metal

پوششهايتبديليکروماتبررويکادميوم،روي،آلياژهايآلومينيم- رويو آلياژهايروي- آلومينيم- روشآزمون

١هدفودامنهکاربرد

هدفازتدوينايناستاندارد،تعيينروشهايحضورپوششهايتبديليکروماتبيرنگ (اعمال پوشش­های تبدیلی کرومات خیلی نازک، بی رنگ و در حقیقت نامرئی اغلب اثرناپذیرکردن Passivation نامیده می­شود، در حالی که اعمال پوشش های کرومات رنگی و ضخیم تر اغلب کروماته کردن نامیده می شود. عبارت اثرناپذیرکردن صحیح نیست بنابراین پیشنهاد نمی گردد.)

- حضورومقدارکروم٦ظرفيتيدرپوششهايبيرنگورنگيکادميوم،روي،آلياژهايآلومينيم) ٥٥درصدجزءجرمي(

– رويوآلياژهايروي-آلومينيم) ٥درصدجزءجرمي(

- مقدارکلکرومدرواحدسطحکادميوموروي

- مقدارجرمدرواحدسطحپوششهايرنگيوبيرنگ

- چسبندگيمناسبپوششهايتبديليکرومات

- کيفيتپوششکرومات

است.

اينروشهابرايمواردزيرکاربرددارند:

- پوشش­هايتبديليرنگيوبيرنگکروماتکهحاويکروم٣ظرفيتيو٦ظرفيتيدرنسبت­هاي مختلفبودهوبهروشهايشيمياييياالکتروشيمياييتهيهميشوند.

- فقطبرايپوششهايکروماتکهازهرگونهپوششهايتکميلينظيرروغنياپليمرهايبرپايهحلالياآبويامومعاريباشند.

٢مراجعالزامي

مدرکالزامیزيرحاویمقرراتیاستکهدرمتنايناستانداردبهآنهاارجاعدادهشدهاست. بدينترتيبآنمقرراتجزئیازايناستانداردمحسوبمیشود. درموردمراجعدارایتاريخچاپو/ ياتجديدنظر،اصلاحيههاوتجديدنظرهایبعدیاينمدارکموردنظرنيست. معهذابهتراستکاربرانذينفعايناستاندارد،امکانکاربردآخريناصلاحيههاهاوتجديدنظرهایمدارکالزامیزيرراموردبررسیقراردهند. درموردمراجعبدونتاريخچاپو/ ياآخرينچاپو/ ياتجديدنظرآنمدارکالزامیارجاعدادهشدهموردنظراست.

استفادهازمرجعزيربرایکاربرداستانداردالزامیاست:

2-1 ISO 3892:2000 Conversion coatings on metallic materials- Determination of coating mass per unit area- Gravimetric methods.

2-2 ISO 4520:1981 Chromate conversion coatings on electroplated zinc and cadmium coatins.

2-3 ISO 9227: 1990 Corrosion tests in artificial atmospheres- Salt spray tests.

2-4 IEC 60068-2-30:1980 Environmental testing- Part 2: Test Db and guidance: Damp heat, cyclic (12+12 hour cycle).

هشدار-درايناستانداردبهناچاراززيرآيندهاو/ياروش­هايياستفادهمي­شودکهدرصورتعدمرعايتاحتياطهايلازمبرايسلامتيمضراست. فقطبهاقتضايفنياشارهشدهوبههيچعنوانطراح،توليدکننده،تامينکنندهيااستفادهکنندهازقانونوسايرتعهداتقانونيمرتبطباسلامتيوايمنيدرهيچيکازمراحلتوليدويااستفادهتبرئهنميشود.

٣- واکنشگرها

درطولآزمون،مگردرموارديکهمشخصشدهباشد،فقطازمواديباخلوصتجزيهايوآبمقطريا آبيباخلوصمعادلاستفادهکنيد.

3-1 محلولآزمونالف(بند٥ -2 را ملاحظه کنید)

١ميليگرمديفنيلکاربازيدرادرمخلوط٦٠ميليليتراستيکاسيدگلاسيالو٤٠ميليليترآبمقطردرداخليکبشر  حل کنید. 15 ميليليتر هيدروکلريدريکاسيدغليظ (باچگالينسبي) 18/1) بهآناضافهکنيد. آنراهمبزنيدو٣٠ميليليتر محلولسديمهيپوکلريت (باکلرقابلدسترسي١٠تا١٥درصد)رابهآراميبهآنبيفزاييد.٥ميليليترهيدروژنپراکسيد (٣٠ درصد)رابهآراميوبابههمزدنمداومبهآنبيفزاييد. محلولرابهمدت٢٤ساعت،درداخليکبشربازوزيرهودقرار دهيدتاکلراضافيآنقبلازاستفادهخارجشود.

يادآوري- محلولدراثرگذشتزمانتخريبنمي­شودبنابراينميتوانآنرادريکبطريبادرپوششيشهايبه مدتچندينماهنگهداريکرد.

3-2 محلول آزمون ب (بند 5-3 را ملاحظه کنید)

٥٠گرمسرباستات٣آبهرادريکليترآبمقطرياآبيونزدايي شدهحلکنيد که pH. محلولبهمحض تهیه بین 5/5 تا 8/6 باشد. اگر PH محلول خارج از این محدوده باشد، محلول را دور ریخته و از سرب استات دیگری استفاده کنید هرگونه رسوب سفید رنگ که طی آماده سازی اولیه محلولحاصل شود، می تواند با اضافه کردن مقدار کمی استیک اسید گلاسیال حل شود، مشروط بر این که PH محلول به کمتر از 5/5 کاهش نیابد. در صورتی که رسوب سفیدرنگ حل نشود، محلول ذخیره را دور بریزید.

3-3 محلول آزمون پ (بند 5-5 را ملاحظه کنید)

4/0 گرم دی فنیل کاربازید را در مخلوط 20 میلی لیتر استون و 20 میلی لیتر اتانول (96 درصد)حل کنید. پس از انحلال، به آن 20 میلی لیتر محلول ارتوفسفریک اسید 75 درصد و 20 میلی لیتر آب مقطر اضافه کنید. این محلول را حداکثر 8 ساعت قبل از استفاده تهیه کنید.

3-4 محلول آزمون ت (بند 5-6 و 5-7 را ملاحظه کنید).

5/0 گرم دی فنیل­کاربازید را در50 میلی­لیتر استون حل کنید. در حالی که آن را به هم     می­زنید، به آرامی با 50 میلی لیتر آب (مخلوط کردن سریع می تواند منجر به رسوب دی فنیل کاربازید شود) رقیق کنید.

3-5 سولفوریک اسید، رقیق شده 1+3.

1 حجم سولفوریک اسید غلیظ (با چگالی نسبی 84/1) را به 3 حجم آب به آرامی بیفزایید.

3-6 آمونیوم پر سولفات

3-7 سدیم هیدروکسید، محلول 240 گرم در لیتر

3-8 نقره نیترات، محلول 17 گرم در لیتر.

3-9 پتاسیم دی کرومات، محلول استاندارد.

2 میلی لیتر محلول حجمی استاندارد پتاسیم دی کرومات را تا حجم 1000 میلی لیتر رقیق کنید (9/4 گرم در لیتر).

3-10 محلول بافر فسفات

55 گرم سدیم دی هیدروژن ارتوفسفات یک آبه را در 100 میلی لیتر آب حل کنید.

4- دستگاه های لازم

4- 1 جذب سنج فوتوالکتریک (رنگ سنج)،با صافی دارای عبور متوسط 520 نانومتر. جذب سنج باید با یک سل جذبی که طول مسیر نوری آن 10 میلی متر باشد، مورد استفاده قرار گیرد.

4-2 طیف سنج، با طول موج تنظیم شده در 540 نانومتر. اسپکتروفوتومتر باید با یک سل جذب که طول مسیر نوری آن 10 میلی متر باشد مورد استفاده قرار گیرد.

5- روش های آزمون

5-1 کلیات

قبل از آزمون های زیر، سطح آزمون باید از آلودگی های اثر انگشت و سایر لکه های خارجی پاک شود. اگر سطح با روغن پوشانده شده باشد، قبل از آزمون باید با استفاده از حلال مناسب و در دمای اتاق (کمتر از 35 درجه سیلسیوس)چربی زدایی شود. در این آزمون ها، نمونه ها نباید در دمای بالاتر از 35 درجه سلسیوس خشک شوند. بر روی سطح نباید محلول های قلیایی اثر داده شود چون پوشش های تبدیلی کرومات تحت تاثیر قلیاها شکسته می شود.

روش های آزمون زیر در بندهای 5-2 تا 7-5 آورده شده است.   

- حضورپوششهايکروماتبيرنگبررويکادميوم،رويوآلياژهايآلومينيم-روي

- حضورکروم٦ظرفيتيدرپوششهايکروماترنگيوبيرنگ

- اندازهگيريمقدارکروم٦ظرفيتي

- اندازهگيريمقدارکلکروم

اينآزمونهابايددرمحدودهزمانيزيرانجامگيرند:

-کمينه­٢٤ساعتپسازاعمالپوششتبديليکروماتبرايهمهآزمون­ها (بند5-2 تا 5-10)

-  بيشينه٣روزبرايآزمونهايمشخصشدهدربند5-2 تا 5-5

- بيشينه٣٠روزبرايآزمونهايمشخصشدهدربند 5-6 و 5-7

روشهايآزمونزيردربندهاي٥- 8 ، 5-9 و 5-10 آورده شده است.

الف)اندازهگيريجرمدرواحدسطحپوششهايتبديليکرومات

ب)چسبندگيتوسطسايشو

پ)بررسيکيفيتلايهکرومات

5-2 آزمون حضور پوشش کرومات بی رنگ بر روی فلز روی

يکقطرهمحلولآزمونالف (بند 3-1) برايسطحکروماتهشدهرويبکارببريد. تشکيلرنگقرمزياقرمز مايلبهبنفشبررويقطره،بايدبهمنزلهحضورلايهکروماتتلقيشود.

5-3 آزمونپوششکروماتبيرنگبررويکادميوموروي

يکقطرهمحلولآزمونب (بند 3-2) رابررويسطحموردآزمونقراردهيد. درحالتيکهزيرآينداز جنسرويباشد،ظهورلکهرادرمدت٣دقيقهمشاهدهمي­کنيد. تشکيللکهتيرهياسياهحداقليک دقيقهپسازبهکاربردنمحلولآزمونبايدبهمنزلهحضورپوششتبديليکروماتبيرنگتلقيشود.

تشکيللکهسياهدرمدتبيشاز٣دقيقه،مي­تواندمشخصکنندهحضورپوششهايتکميلينظيرموميا روغنباشد. درحالتيکهزيرآيندازجنسکادميومباشد،ظهورلکهرادر١دقيقهمشاهدهميکنيد. تشکيل لکهتيرهياسياهحداقل٥ثانيهپسازبهکاربردنمحلولآزمونبايدبهمنزلهحضورپوششتبديلي کرومات بی رنگ تلقی شود.

تشکيللکهسياهدرمدتبيشاز١دقيقه،ميتواندمشخصکنندهحضورپوششهايتکميلينظيرمومياروغنباشد.بهمنظورمقايسه،يکسطحواکنشندادهرابهطرزمشابهموردآزمونقراردهيد.. سطحکادميومورويواکنشندادهيا سطوحيکهتحتواکنشپوششتبديليکروماتقراگرفته­اندوليپوششپيوستهندارندبلافاصلهبامحلولسرباستات جهتتشکيللکهسياهرويسطوحکادميومورويبدونپوششوياواکنشنداده،درعرض٢تا٥ ثانيهپسازاعمال محلولآزمونواکنشمي­دهند.

يادآوري١-بهدليلحساسيتروش، آزمونجهتکنترلکيفيموردتوجهقرارگرفتهاست. توصيهميشوداقلامبالايه­هايکروماتآسيبديدهبااينروشموردآزمونقرارنگيرند.

يادآوري٢-مقاومتپوشش­هايتبديليکروماتکهدرمعرضدمايبالاتراز٦٠درجهسلسيوسقرارگرفته­اند،به طورقابلملاحظه­ايدربرابرخوردگيدرروش­هايآزمونتسريعشدهکاهشخواهديافت (بند 10-٥) و در زيرآيندهايروي،لکه­هايسياهدرکمتراز٦٠ثانيهودرزيرآيندهايکادميوم،لکه­هايسياهدرکمتراز٥ثانيهنشان خواهندداد.

يادآوري٣- تفاوتدرزمانواکنشدرپوشش­هايتبديليکروماتبيرنگبرايتشکيلنقطه­­هايسياهرنگدرمورد زیرآیندهای روی بیش از 1 تا 3 دقیقه و در مورد زیرآیندهای کادمیم بیش از 5 تا 60 ثانیه نخواهد بود. عواملی نظیر بافت سطح (زبری)، عدميکنواختيضخامتلايهکرومات(بهدليلشرايطعمل)،نوساندمايمحيطآزمونوکنترل دقيق pH

محلولسرباستاتبررويزمانواکنشتاثيرداردوبنابراينازهرگونهتغييراتزمانيمذکورجلوگيري ميکند. بههمينترتيباينآزموننميتواندبرايمقايسهحفاظتخوردگيپوششهايتبديليکروماتساختهشده ازانواعمختلفمحلولهايکروماتمورداستفادهقرارگيرد.

5-4 آزمون حضور پوشش کرومات بی رنگ روی آلیاژهای آلومینیم- روی (آلومینیم 55 درصد جرمی) و آلیاژهای روی- آلومینیم (آلومینیم 5 درصد جرمی)

نمونههايآزمونرابهمدت٢٤ساعتدرحرارتمطابقبااستانداردبند٢- 4 قرار دهید.

تشکيللکهتيرهخاکستريمايلبهسياهرويقسمتاصليسطحبايدبهمنزلهحضورپوششتبديليکروماتتلقيشود.

يادآوري – درصورتوجودپوششتبديليکروماتاينآزمونهيچتاثيرقابلملاحظه­ايرويظاهرسطحنخواهد داشت.

٥- 5آزمونحضورکروم٦ظرفيتيدرپوشش­هايکروماترنگيوبدونرنگ

یک تا 5 قطره محلول آزمون پ (بند 3-23) را بر روی سطح مورد آزمون قرار دهید. درصورتحضورکروم٦ظرفيتييک لکه قرمزتابنفشدرعرضچنددقيقهظاهرميشود.هرگونهرنگيراکهخيليديرترظاهرميشود- بهعنوانمثالدر مرحلهخشکشدن- ناديدهبگيريد.

بهمنظورمقايسه،يکسطحواکنشندادهرابهطرزمشابهموردآزمونقراردهيد.

يادآوري- واکنشبررويظاهرسطحهيچگونهتاثيرقابلملاحظهاينخواهدداشت.

5- ٦اندازهگيريمقدارکروم٦ظرفيتيپوششهايکروماترنگي

5-6-١تهيهنموداربرسنجي

5-6-1-1 دربالن­هايحجمي٢٥٠ميليليتري،بهترتيبصفرميليليتر(بهعنوانمحلولجبراني) 10، 20، 30، 40 میلی لیتر محلول سولفوریک اسید (بند 3-5) بیفزایید. به یک بالن حجمی3 میلی­لیتر محلول آزمون ت (بند 3-4) اضافه کرده و خوب مخلوط کنید. دقیقا 2 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت، 25 میلی لیتر محلول بافر فسفات (بند 3-10) اضافه کرده و تا خط نشانه یا آب مقطر رقیق کنید و خوب هم بزنید. این مراحل را برای سایر بالن های حجمی تکرار کنید.

5-6-1-2 قسمتی از محلول را به سل جذب انتقال داده و جذب محلول را در جذب سنج (بند 4-1) یا اسپکتروفوتومتر (بند 4-2) اندازه گیری نمایید. جذب را در مدت 25 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت (بند 3-4) تا زمانی که رنگ پایدار باشد بخوانید. جذب محلول جبرانی (بند 5-6-1-1) را از جذب خوانده شده برای سایر محلول ها کم کرده و نمودار تفاوت حاصل را نسبت به میکروگرم های کروم در 250 میلی لیتر رسم کنید.

5-6-2 آزمون تهی

آزمون تهی را مطابق با بند 5-6-3 انجام داده و نتایج را ثبت کنید.

يادآوري- نمونهآزمونبرايآزمونتهي :صفرميلي­ليترمحلولاستانداردپتاسيمدي­کروماتبااستفادهازکليه معرف­ها و محلول آزمون به روش تعریف شده در بند 5-6-6-1.

5-6-3 اندازه گیری

5-6-3-1 قطعه­ای ازنمونهپوششدادهشدهباابعادتقريبي٥٠در١٠٠ميليمترراببريد. ٥٠ميليليترآبمقطررادر ظرفمناسبجوشاندهوقطعهآزمونرابهطورکاملدرآنغوطه­ورکنيد. دقيقابهمدت٥دقيقهدرحاليکهآبدرحال جوشيدناست،قطعهرادرآبنگهداريد،سپسآن رابيرونآوردهودربالايظرفشستشودهيد. ظرفومحتوياتآنراتا دماياتاقخنککنيد،٣ميلي ليترمحلولسولفوريکاسيد (بند 3-5) را به آن اضافه کنید و آن را خوبهمبزنيد. محتویات آنرابهيکبالنحجمي٢٥٠ميليليتريانتقالدهيد،ظرفرا٢مرتبهبا١٠الي١٥ميليليترآبمقطرآبکشيکنيدوآب آن رابهداخلبالنحجميبريزيد، ٣ميليليترمحلولآزمونت( بند 3-4) به آن اضافه کنید و مخلوط نمایید. دقیقا 2 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت، 25 میلی لیتر محلول بافر فسفات (بند 3-10) به آن اضافه کرده تا خط نشانه با آب مقطر رقیق کنیدو مخلوط نمایید.

5-6-3-2قسمتيازمحلولرابهسلجذبانتقالدادهوجذبرادرجذبسنج(بند4-1) یا اسپکتروفوتومتر (بند 4-2) اندازهگيرينماييد. جذبرادرمدت٢٥دقيقهپسازافزايشمحلولآزمونت (بند 3-4) تا زمانی که رنگ پايدارباشدبخوانيد. جذبمحلولجبراني (بند 5-6-1-1) راازجذبخواندهشدهبرايسايرمحلول­هاکمکنيدوبااستفادهازنمودار برسنجي (بند 5-6-1) نتايجرابهميکروگرمدر٢٥٠ميليليترتبديلکنيد.

5-6-3-3اگرمقدارجذبخواندهشدهدرقسمتيازنموداربرسنجيکهکمتر از 10 میکروگرم است قرار گیرد، اندازه گیری را با استفاده از قطعه بزرگتر (5/1 تا 2 برابر ابعاد داده شده در بند 5-6-3-1) تکرار کنید.

5-6-4 بیان نتایج

مساحتکلپوششرويقطعهآزمونرابرحسبسانتي­مترمربعاندازهگيرينماييد. مقدارکروم٦ظرفيتيبهدستآمده طبقبند5-6-3 رابرمساحتپوششتقسيمکنيد. مقدارکروم٦ظرفيتيبايدبرحسبميکروگرمبرسانتيمترمربعبيان شود.

5-7 اندازه گیری مقدار کل کروم پوشش های کرومات رنگی

5-7-1 تهیه نمودار برسنجی

نمودار برسنجی را مطابق بند 5-6-1 تهیه کنید.

5-7-2 آزمون تهی

آزمون تهی را مطابق بند 5-6-2 انجام دهید.

5-7-3 اندازه گیری

5-7-3-1 قطعه­ايازنمونهپوششدادهشدهباابعادتقريبي٥٠در١٠٠ميلي­مترراببريد. ٢٥ميليليترمحلولسولفوريک (بند 3-5) راتادماي٤٠الي٥٠درجهسلسيوسگرمکنيدودريکظرفمناسبکهحاويقطعهآزموناستبريزيد بهطورمدامآنرابچرخانيد تاتمامسطوحبهمدت١٠تا١٥ثانيهدرمعرضاسيدقرارگيرد. آزمونهرابرداريدوبالايظرف شستشودهيد. آنراتاحدود١٧٥ميليليتررقيقکنيد، 1/0 گرمآمونيومپرسولفات (بند 3-6) و ٣ميليليترمحلولنقره نیترات (بند 3-8) به آن بیفزایید. سپسدانه­هايضدجوشبهآناضافهکنيدوبهمدت٣٠دقيقهبجوشانيد. محلولراخنک –کرده وpH آنرابااستفادهاز٢٠ميليليترمحلولسديمهيدروکسيد (بند 3-7) بین 5/1 تا 8/1 تنظیم کنید. برای اندازه گیری pH ، یک قطره محلول را روی کاغذ pH انتقال دهید و کاغذ pH را درون محلول غوطه ور نکنید. محلولرابهبالن حجمی 250 میلی لیتر انتقال دهید. ظرف را 2 مرتبه با 10 الی 15 میلی لیتر آب مقطر آبکشی کرده و آب حاصل را به داخل بالن بریزید، 3 میلی­لیتر محلول آزمون ت (بند 3-4) به آن اضافه کنید و مخلوط نمایید. دقیقا 2 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت، 25 میلی­لیتر محلول بافر فسفات (بند 3-10) به آن اضافه کرده، تا خط نشانه با آب مقطر رقیق کنید و مخلوط نمایید.

5-7-3-2 قسمتی را به سل جذب انتقال داده و جذب را در جذب سنج (بند 4-1) یا اسپکتروفوتومتر (بند 4-2) اندازه گیری نمایید. جذب را در مدت 25 دقیقه پس از افزایش محلول آزمون ت (بند 3-4) تا زمانی که رنگ پایدار باشد، بخوانید. جذب خوانده شده (بند 5-7-2) را از جذب دستگاه کم کنید و با استفاده از نمودار برسنجی (بند 5-7-1) نتایج را به میکروگرم در 250 میلی لیتر تبدیل کنید.

5-7-٤بياننتايج

مساحتکلپوششرويقطعهآزمونرابرحسبسانتي­مترمربعاندازهگيرينماييد. مقدارکلکرومبهدستآمدهطبقبند 5-7-3 رابرسطحپوششتقسيمکنيد. مقدارکرومکلبايدبرحسبميکروگرمبرسانتيمترمربعبيانشود.

5- ٨اندازه­گيريمقدارجرمدرواحدسطحبرايپوشش­هايکروماترنگيوبي­رنگباروشگراويمتري

مقدارجرمدرواحدسطح،بايدمطابقبااستانداردبند 2-1 اندازهگيريشود. مقدارجرمدرواحدسطح بايدبرحسبميلي­گرمدرسانتي­مترمربعبيانشود.

5- ٩آزمونچسبندگيبوسيلهسايش

چسبندگيکروماترابادهبارمالشملايمسطحباکاغذسفيدنظيرکاغذصافيواتمنشماره٤٠يايک پاککنصمغينرمبدونسنگريزهموردآزمونقراردهيد. آزمونزمانيرضايتبخشتلقيخواهدشدکه هيچگونهلکه­هايضعيفقابلرويتبررويکاغذوهيچگونهنشانهحاکيازپيدايشسطحفلزبهدليلاز بينرفتنپوششمشاهدهنشود.

يادآوري- اينروشآزمونقابلسنجشنيست.

5-10 آزمونبررسيکيفيلايه­هايکروماترويسطوحرويوکادميوم

آزمونپاششنمکخنثيرامطابقاستانداردبند٢-٣بهمنظوربازرسيکيفيتمقاومتخوردگيلايه­هاي - کروماتبررويسطوحرويوکادميومانجامدهيد. زمانتشکيلمحصولاتسفيدخوردگيروي پوشش­هايرويياکادميومکروماتهبايدکمترازمقداردادهشدهدرجدول٢استانداردبند٢- ٢نباشد.

يادآوري- الزاماتاينروشعمدتابرايپذيرشکيفيتو احراز کیفیت می باشد. به ندرت یک ارتباط مستقیم بین مقاومت در این آزمون و مقاومت در برابر خوردگی در محیط های دیگر و با محیط کاری آزمونه وجود دارد.

پوشش­ هاي تبديلي كروماته بر روي پوشش ­هاي آبكاري روي و كادميوم (8550)

کمیسیون استاندارد” پوشش های تبدیلی کروماته برروی پوشش های آبکاری روی و کادمیوم“

اعضای دویست و سی و هشتمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلزشناسی

پیش گفتار

استاندارد ”پوشش های تبدیلی کروماته بر روی پوشش های آبکاری روی و کادمیوم ”بوسیله کمیسیون فنی مربوطه تهیه و تدوین شده ودر دویست و سی و هشتمین اجلاسیه کمیته ملی استاندارد مکانیک و فلز شناسی مورخ 25/10/1384 تصویب شد.اینک این استاندارد به استناد بند 1 ماده 3 قانون اصلاح قوانین و مقررات موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران مصوب بهمن ماه سال 1371 به عنوان استاندارد ملی ایران منتشر می شود.

برای حفظ همگامی و هماهنگی با تحولات و پیشرفتهای ملی و جهانی در زمینه صنایع، علوم و خدمات، استانداردهای ملی ایران در مواقع لزوم تجدیدنظر خواهد شد و هرگونه پیشنهادی که برای اصلاح یا تکمیل این استاندارد ارائه شود ، درهنگام تجدید نظر در کمیسیون فنی مربوط مورد توجه قرار خواهد گرفت. بنابراین برای مراجعه به استانداردهای ملی ایران باید همواره از آخرین چاپ و تجدید نظر آنها استفاده کرد. در تهیه و تدوین این استاندارد سعی شده است که ضمن توجه به شرایط موجود و نیازهای جامعه، در حد امکان بین این استاندارد و استاندارد ملی کشورهای صنعتی و پیشرفته هماهنگی ایجاد شود. منابع و مĤخذی که برای تهیه این استاندارد به کار رفته به شرح زیر است  :

:

1- ISO 4520 : 1981 Chromate conversion coatings on electroplated zincand cadmium coatings

2- JIS H 8625 :1993 Chromate conversion coatings onelectroplated zinc and cadmium coatings

مقدمه

به منظور ایجاد تاخیر در زمان تشکیل محصولات خوردگی روی سطوح پوشش هایی که در معرض محیط اتمسفری خورنده قرار دارند ، پوشش های روی و کادمیوم کروماته می شوند. خصوصا عملیات کروماته برای به تاخیر انداختن زمان ایجاد زنگ سفید بر روی پوشش های روی و کادمیوم تحت شرایط معین مؤثر می باشند. ........ و برای 1 ضخامت مناسب برای کروماته کردن پوشش های آبکاری روی دراستاندارد ملی ایران به شماره ......... شرح داده شده است. 2 پوشش های آبکاری کادمیوم دراستاندار

.

پوشش های تبدیلی کروماته بر روی پوشش های آبکاری روی و کادمیم

1-  هدف ودامنه کاربرد

این استاندارد، الزامات لازم برای تشکیل پوشش های تبدیلی کروماته برروی پوشش های کادمیوم و روی به منظور ایجاد حفاظت در مقابل خوردگی را ذکرمی کند.عملیات تکمیلی برای ایجاد رنگ های خاص یا خصوصا بهبود چسبندگی رنگ ( مانند عمل فسفاته کردن و......)توسط این استاندارد بررسی نمی گردد.

٢- مراجع الزامی

مدارک الزامی زیر حاوی مقرراتی است که در متن این استاندارد به آن ها ارجاع داده شده است. بدین ترتیب آن مقررات جزئی از این استاندارد محسوب می شود . در مورد مراجع دارای تاریخ چاپ و/ یا تجدید نظر ، اصلاحیه ها و تجدید نظر های بعدی این مدارک مورد نظر نیست.معهذا بهتر است کاربران ذینفع این استاندارد ، امکان کاربرد آخرین اصلاحیه ها و تجدید نظر های مدارک الزامی زیر را مورد بررسی قرار دهند. در مورد مراجع بدون تاریخ چاپ و/ یا تجدیدنظر،آخرین چاپ و/ یا تجدیدنظر آن مدارک الزامی ارجاع داده شده مورد نظر است.

ISO 2081 : Metallic coatings -Electroplated coatings of zinc on iron and steel ¹

ISO 3613 : Chromate conversion coatings on zinc and cadmium -Test methods ²

ISO 3768 : Metallic coatings -Neutral Salt Spray test (NSS test)

ISO 3892 : Conversion coatings on metallic materials -Determination of coatingmass per unit area -Gravimetric methods ³

٤ استاندارد ملي ايران به شماره ٢٢١٩ : سال ١٣٦٥ پوشش هاي فلزي – پوشش هاي آبكاري كادميوم بر روي آهن يا فولاد

 (1و2و3 این استانداردها در دست تدوین می باشد)

2-  روش ايجاد پوشش­ هاي تبديلي كروماته :

اصولا پوشش های تبدیلی کروماته به روش غوطه وری ایجاد می شوند. محلول های کروماته معمولا اسیدی وحاوی نمک های کروم 6 ظرفیتی همراه با نمک های دیگری هستند که ممکن است باعث ایجاد تغییراتی در ظاهر و سختی لایه گردند. رنگ لایه وبنابراین نوع پوشش تبدیلی به ترکیب و اجزای محلول کروماته بستگی داردو در ضمن به pH محلول، دمای آن، مدت زمان عملیات کروماته وبه ماهیت و شرایط سطح پوشش مورد نظر، نیز ارتباط دارد. لایه های شفاف و درخشان برروی سطوح پوشش های آبکاری روی وکادمیوم توسط روش غوطه وری در محلول های مخصوص ومناسب ایجاد می گردند.

همچنین درمورد پوشش روی امکان دارد که توسط عملیات غوطه وری(رنگبری) درمحلول های قلیایی یا در اسید فسفریک ، لایه های شفاف و درخشان ایجاد گردند. اگر برای شستشوی نهایی بعد از فرآیند کروماته از آب گرم استفاده شود بایستی زمان شستشوتا حد امکان کوتاه باشد تا ازانحلال کروم 6 ظرفیتی جلوگیری گردد.خشک کردن قطعه بایستی در دمای کمتر از 60 درجه سلسیوس انجام شود تاازایجاد ترک ناشی از دهیدراته شدن پوشش کروماته جلوگیری گردد.(هر عملیات حرارتی به منظور اجتناب از تردی هیدروژنی بایستی قبل از ایجاد پوشش تبدیلی کروماته انجام شود.)

٤- طبقه بندی

قطعات نهایی می توانند در محدوده ای ازپوشش های ضخیم، تیره(سیاه)، سبززیتونی، باخواص حفاظتی خوب تا پوشش های نازک ، شفاف و درخشان وگاهی اوقات با لایه های مایل به رنگ آبی با ظاهر جذاب اما با مقدار حفاظتی محدود ایجاد شوند. آبکارها بندرت می توانند تولید رنگ های خاص پوشش های تبدیلی کروماته راتضمین کنند. اگرنیاز به ایجاد رنگ های خاص باشد ، ممکن است به روش غوطه وری درمواد رنگی، پوشش های کروماته در محدوده وسیعی از رنگ ها بدست آیند.درحالی که این ها مقاومت به خوردگی زیادتری نسبت به پوشش های ایجادشده به روش غوطه وری در مواد غیر رنگی دارند. عملیات تکمیلی می توانند به دو طبقه تقسیم شوند وهرکدام ازآن ها نیز شامل دونوع می باشند و مهمترین مشخصات آن ها در جدول 1 ذکر شده است. عملیات تکمیلی ممکن است فقط براساس طبقه یا بوسیله طبقه ونوع شاخص آنها مشخص شوند. مثال:

Fe/Cd 8 c 2

Fe/ Zn 25 c 1A

که

: Fe بیان کننده فلزپایه (آهن یا فولاد) است .

Cd و  : Zn بیانگرپوشش آبکاری (روی وکادمیوم) است.

8 و:25  ضخامت پوشش­ های روی و کادمیوم برحسب میکرومترمی باشند.

: c بیان گر پوشش تبدیلی کروماته است.

2 و1 : بیانگر طبقه پوشش های تبدیلی کروماته می باشند.

٥- الزامات :

5-1کلیات:

پوشش های تبدیلی کروماته بوسیله دهیدراته شدن تدریجی پیرسخت می شوند.بنابراین تا 24 ساعت بعداز عملیات بایستی با دقت نگهداری شوند و هرگونه آزمونی مانند (آزمون خوردگی) تا پایان این دوره زمانی صورت نگیرد.

5-2 چسبندگی پوشش های رنگی شده :

پوشش های رنگی شده(کروماته) بایستی چسبندگی خوبی داشته باشند و ازطریق یکیاز روش­ های مشخص شده دراستانداردملی ایران به شماره(تا تدوین استاندارد ملی ISO 3613 مراجعه شود) آزمایش شوند.

 5-3- مقاومت خوردگی :

زمان موردنیاز برای آزمون مه نمکی دراستانداردملی ایران به شماره (تا تدوین استاندارد ملی به استاندارد ISO 3768 مراجعه شود.) مشخص شده  است . این زمان برای ایجاد زنگ سفید برروی پوشش تبدیلی کروماته روی وکادمیوم نبایستی از مقادیرداده شده درجدول2کمتر باشد.

یادآوری- این الزامات درموردلبه های نمونه آزمون قابل اجرا نیست .

جدول 1- طبقه بندی پوشش های تبدیلی کروماته

جدول 2- الزامات مقاومت در مقابل خوردگی

STANDARD ASTM B 766-86 ELECTRODEPOSITED COATINGS OF CADMIUM

این استاندارد شامل :

گستره استاندارد پوشش

2- مدارک ارائه شده

3- اصطلاحات پوشش کادمیوم
4- طبقه بندی
5- سفارش اطلاعات
6- مواد و تولید
7- الزامات پوشش
8- نیازمندی نمونه اولیه
9- نمونه مجدد
10- روش های آزمون پوشش کادمیوم
11- قطعات مردودی
12- صدور گواهینامه کیفیت پوشش
13- بسته بندی و بسته بندی
14- کلمات کلیدی

استاندارد B766-86 باموضوع پوشش کادمیوم جهت اگاهی و استفاده علاقمندان موجود میباشد.

برای دریافت متن کامل استاندارد با ما تماس بگیرید.

استاندارد شماره D 201072 پوشش های روی یا کادمیم جرم یا ضخامت سطحی (اندازه گیری به روش جذب اتمی)

1 موضوع و زمینه کاربرد 
2 مبنای آزمایش 
3 تجهیزات 
3.1 طیف سنج جذب اتمی. 
3.2 ظرفی برای واکنش دادن ورقههای فلزی مسطح (به پیوست مراجعه کنید)
3.3 بالن های مدرج شده 200 و 500ml. 
3.4 ابزار برش. 
3.5 تجهیزات اندازه گیری برای تعیین سطوح. 
4 واکنشگرها 
4.1اسید هیدروکلریک (HCI) ، آزمایشگاهی، d = 1.19
4.2 اسید نیتریک (HNO3)، آزمایشگاهی، d = 1.40. 
4.3 محلول اسیدی با نسبت حجمی (V/V) 50/50 با آب 
4.4 محلول اسیدی با نسبت حجمی (V/V) 50/50 با آب. 
4.5 روی خالص آزمایشگاهی. 
4.6 کادمیم خالص آزمایشگاهی. 
4.7 آب مقطر. 
5 کالیبراسیون 
5.1 محلول اصلی روی 
5.2 محلول اصلی کادمیم 
5.3 آماده سازی استانداردها 
6 روش اجرای آزمایش 
6.1 اماده سازی نمونه های ورقه فلزی پوشش داده شده. 
6.2 آماده سازی نمونه های غیر مسطح. 
6.3 حل کردن 
6.4 اندازه گیری 
7 تشریح نتایج.
7.1 جرم سطحی 
7.2 ضخامت 
8 گزارش آزمایش.
پیوست1 
پیوست 2

متن انگلیسی این مدرک، ترجمه ای است از زبان فرانسه. در صورت بروز هرگونه ابهام باید به متن اصلی فرانسه رجوع شود.

موضوع و زمینه کاربرد

موضوع این روش شرح روشی عملی برای اندازه گیری ضخامت پوشش¬های روی و کادمیم بر روی ورقه¬¬های فلزی، یا قطعاتی است که آبکاری الکتریکی روی، گالوانیزه یا آبکاری کادمیم شده اند.

مبنای آزمایش

سطح معینی از پوشش روی یا کادمیم موجود بر روی ورقه یا قطعه فلزی در قطعه¬ای به داخل محلولی منتقل شده سپس توسط جذب اتمی آنالیز می شود.

تجهیزات

طیف سنج جذب اتمی.
ظرفی برای واکنش دادن ورقه¬های فلزی مسطح (به پیوست مراجعه کنید).
شامل یک استوانه توخالی به قطر داخلی 64mm از جنس پلی تترا فلوئور اتیلن (که سطح با مساحت 3217 mm2 باری آنالیز ایجاد می کند) که روی یک صفحه شیار دار قرار گرفته است. این شیار به پهنای 100mm، برای هدایت و قرار دادن ورقه فلزی مورد آنالیز بین پایه و استوانه قرار گرفته و به عنوان پایه ای برای ظرف استفاده می شود.
صفحه¬ای، استوانه را توسط پیچ به نمونه آزمایشی محکم می¬کند و باعث درزگیری می شود. (اتصالی مسطح فراهم می کند.)
بالن های مدرج شده 200 و 500ml.
ابزار برش.
تجهیزات اندازه گیری برای تعیین سطوح.

واکنشگرها

اسید هیدروکلریک (HCI) ، آزمایشگاهی، d = 1.19.
اسید نیتریک (HNO3)، آزمایشگاهی، d = 1.40.
محلول اسیدی (1-4) با نسبت حجمی (V/V) 50/50 با آب (7-4).
محلول اسیدی (2-4) با نسبت حجمی (V/V) 50/50 با آب (7-4).
روی خالص آزمایشگاهی.
کادمیم خالص آزمایشگاهی.
آب مقطر.

کالیبراسیون

محلول اصلی روی
200 mg روی (5-4) را با 40 ml محلول (3-4) و بعد با 20 ml محلول (4-4) واکنش دهید.
بعد از انحلال کامل، آن را داخل بالن 200 ml (3-3) بریزید.
با آب (7-4) محلول را به حجم برسانید.
محلول را همگن نمائید.
1 ml → 1mg zn
محلول اصلی کادمیم
200 mg کادمیم (6-4) را با 40 ml محلو (3-4) واکنش دهید.
بعد از انحلال کامل، آن را داخل بالن (3-3) 200 ml بریزید.
با آب ( 7-4) محلول را به حجم برسانید.
محلول را همگن نمائید.
1 ml —1mg Cd
آماده سازی استانداردها
داخل یک سری بالن 500 ml (3-3) که هر کدام دارای 40 ml از محلول (3-4) هستند، به ترتیب به مقدار 0 – 0.25 – 0.50 – 1- 1.5 – 2 ml از محلول اصلی (1-5) بریزید و با آب (7-4) محلول را به حجم برسانید.

روش اجرای آزمایش

اماده سازی نمونه های ورقه فلزی پوشش داده شده.

نمونه ورقه فلزی را با ابعاد 100 × 100 mm ببرید.
نمونه را بین پایه و سیلندر (رجوع کنید به پیوست) قرار دهید، سطح پوشش داده شده مقابل سیلندر قرار میگیرد.
نمونه و سیلندر را با درزگیر آب بندی کنید.
آماده سازی نمونه های غیر مسطح. (ورقه فلزی یا قطعات پرسکاری شده).
یک سطح نمونه را ببرید (یا آن را با نوار چسب محدود کنید).
با نهایت دقت سطح A را اندازه گیری نمائید و بر حسب میلی¬متر مربع بیان کنید.
توجه: در بعضی موارد (برای مثال: گیره ها) تمام قطعه ممکن است مورد استفاده قرار گیرد.
حل کردن
با 40 ml محلول (3-4) عنصر روی، روی سطح پوشش داده شده را حل نمائید. این محلول را به جوش آورید.
وقتی که محلول از جوش افتاد، آن را داخل بالن 500 ml (3-3) بریزید.
با دقت آن را تمیز کرده و با آب (7-4) شستشو دهید و داخل بالن همانندی انتقال دهید.
سپس 20 ml از محلول خالص (4-4) را داخل ظرف ریخته و منتظر شوید تا سطح بدون پوشش ورقه فلزی آشکار شود. نباید آهن حل شده بیش از 2g/l باشد چرا که سبب نادرست شدن نتایج می شود. آن را با آب (7-4) شستشو دهید و داخل بالن اول بازگردانید.
توجه: مقدار اسید (HCL + HNO3) برای تمام محلول های کالیبراسیون مشابه است.
اندازه گیری
برای روی
اندازه گیری مقدار روی، از طریق جذب اتمی در 213.8 nm انجام می شود.
برای کادمیم
اندازه گیری مقدار کادمیم از طریق جذب اتمی در 228.8 nm انجام می شود.
توجه: از آنجایی که روی و کادمیم عناصر بسیار حساسی هستند، اگر مقدارشان در محلول بیش از ماکزیمم مقدار کالیبراسیون باشد، محلول مورد اندازه گیری را رقیق کنید.

تشریح نتایج:

منحنی کالیبراسیون را رسم کنید.
جرم سطحی
- ورقه فلزی با استفاده از ظرف (2-3).
PA جرم سطحی روی یا کادمیم، که برحسب گرم در هر متر مربع بیان می شود، از طریق زیر مشخص می شود:
PA=□((m×〖10〗^3)/3217)
که درآن: m= جرم روی یا کادمیم اندازه گیری شده در نمونه است که بر حسب میلی گرم بیان می شود
3217= سطح آنالیز شده بر حسب میلی متر مربع است (به بند 2-3 مراجعه کنید).
ورقه فلز بدون استفاده از ظرف (2-3) یا قطعه.
توجه: ممکن است کل سطح آنالیز شده یا قسمتی از آن مورد آزمایش قرار گیرد.
PA جرم سطحی روی یا کادمیم از طریق رابطه زیر مشخص می شد و بر حسب گرم در متر مربع بیان می گردد:
PA=□((m×〖10〗^3)/A)
که در آن: m= جرم روی یا کادمیم اندازه گیری شده بر روی نمونه است و بر حسب میلی گرم بیان می شود.
A= سطح محدود شده یا کل سطح نمونه است و برحسب میلی متر مربع بیان می گردد (به بند 2-6 مراجعه شود).
ضخامت
eضخامت پوشش روی یا کادمیم است و از طریق رابطه زیر مشخص می شود و برحسب میکرومتر بیان می ¬گردد.
e=□((m×〖10〗^4)/(S×ρ))
که در آن: m= جرم روی یا کادمیم است که برحسب گرم بیان می گردد.
S= سطح پوشش نمونه و بر حسب سانتی متر مربع بیان می شود.
ρ= چگالی روی یا کادمیم است که بر حسب گرم در هر سانتی متر مکعب بیان می شود.
به منظور هماهنگی مقادیر چگالی (ρ) به صورت زیر در نظر گرفته می شوند:
برای روی = 7.10 g/cm3ρ 
برای کادمیم 8.64 g/cm3= ρ 

گزارش آزمایش:

علاوه بر نتایج به دست آمده، گزارش آزمایش باید بیانگر موارد زیر باشد:
مرجع این روش،
مرجع ورقه فلزی یا قطعه آزمایش شده،
نام سازنده،
تعداد ارزیابی¬ها،
محل اندازه گیری¬ها،
جزئیات عملی که در روش مشخص نشده اند بعلاوه حوادث احتمالی که ممکن است بر نتایج تاثیر گذارده باشند.

پیوست1

پیوست 2

 1- دامنه و زمینه استاندارد 
2- استاندارد مراجع 
3- تعاریف و اصطلاحات پیرامون پوشش های آبکاری کادمیوم بر روی آهن یا فولاد 
4- فلز پایه جهت پوشش 
5- اطلاعاتی که باید خریدار خدمات پوشش به ابکار بده
6- شرایط خدمات، مدت زمان دوام پوشش و کد طبقه بندی 
7- تعیین میزان حرارت و گرما 
8- ارائه نمونه 
9- پوشش مورد نیاز 
10  روش آزمون

 استاندارد ISO 2082 باموضوع پوشش فلزی - پوشش های آبکاری کادمیوم بر روی آهن یا فولاد 
 
.جهت اگاهی و استفاده علاقمندان موجود میباشد
         

برای دریافت متن کامل استاندارد با ما تماس بگیرید.

استاندارد  ISO 4520 تبدیل پوشش کرومات روی آبکاری و پوشش کادمیوم

1- دامنه و زمینه استاندارد
2- مراجع استاندارد
3- روش  استاندارد تبدیل پوشش کرومات روی آبکاری و پوشش کادمیوم
4- تقسیم بندی اقدامات
5- الزامات استاندارد

استاندارد  ISO 4520 تبدیل پوشش کرومات روی آبکاری و پوشش کادمیوم جهت اگاهی و استفاده
 علاقمندان موجود میباشد.             

برای دریافت متن کامل استاندارد با ما تماس بگیرید.