گزارش وضعیت آبکاری در دهلی - هند
1390گردآوری: - عضوی هیات مدیره انجمن آبکاری کوروش مهدیزاده
1390ترجمه: بهرام کاظمی - بازرس انجمن آبکاری
فرآیند صنعتی شدن و افزایش تقاضا برای کالاهای تزئینی و رشد بی رویه واحدهای کارگاهی و تولیدی و باعث سراریز شدن فاضلابهای صنعتی در زمین و یا منابع آبی که دلیل اصلی نگرانیهای محیط زیستی در اطراف شهرهای بزرگ میباشد.
به همین دلیل نگاهی داریم به تحقیق یک موسسه دانشگاهی در هلند که در سال ....... توسط .................... انجام پذیرفته است.
این تحقیق از این جهت برای فعالان صنعت آبکاری در ایران می تواند جذاب و حائز اهمیت باشد چون در شهر دهلی هندوستان انجام گرفته است که از لحاظ ساختار صنعت آبکاری بسیار شبیه به ایران میباشد.
وجود 3000 واحد آبکاری با مجوز و بدون مجوز در 8 منطقه دهلی تخمین زده شده که مشخصههای این کارگاهها از این قرار است :
1- واحدها خانوادگی و کوچک میباشند و کارکنان آنها اغلب فاقد تخصص و آموزش اند
2- ضعف مدیریتی و کوچک بودن سطح کارگاهها که مشکل ضعیف در مدیریت را تشدید می کند .
3- منابع آب ناکافی و سیستم نامناسب لوله کشی
4- برنامه کاری متغییر در روز
5- عدم آگاهی از ارزش کاهش آلودگی محیط زیست
6- عدم آگاهی از مضرات آلودگی واحدها برای کارگران
7- پیشنهاد گروه تحقیق برای کاهش خطرات شغلی
راه حل هایی برای کاهش خطرات شغلی و محیطی
برای کاهش خطرات شغلی برخی اقدامات باید صورت گیرد :
- مراقبت های ویژه زمان استفاده از فلزات سمی
- استفاده از وسایل ایمنی مانند دستکش –ماسک –کفش ایمنی
- استفاده کمتر از مواد شیمیایی خطرناک
- استفاده از سیستم هواکش و تهویه
- کسب مهارت در محیط کار
- اداره صحیح محیط کار برای کاهش خطرات مواد شیمیایی
- خنثی سازی فاضلاب های اسیدی قبل از انتقال به راه آب ها
- سیستم لوله کشی برای تخلیه فاضلاب ها برای جهت جلوگیری از تماس با سطح زمین
تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق
از نقطه نظر جنسیت:
تعداد زنانی که در صنعت آبکاری کار می کنند بسیار ناچیز است . انجام عملیات آبکاری نیاز به کارگران با تجربه دارد و چون کار مداوم و روزانه می باشد بیشتر مردها در این واحدها مشغول به کار هستند.
در تمام واحدها زنان و کودکان برای بسته بندی و قرار دادن قطعه بر روی فیکسچر و یا پاک کردن قطعات استخدام میشوند و حقوق کمتری دریافت میکنند. به عنوان مثال فردی که در خط آبکاری کار می کند ماهیانه 1500 روپیه و زنان در واحدهای ذکر شده 900 روپیه میگیرند. به علت اینکه تعداد مردان در این واحدها بیشتر است خطرات سلامتی برای مردان به یک اندازه است علاوه بر این ممکن است برای زنان مشکلات ناباروری ایجاد نماید و حتی یک جنین در شکم مادر ممکن است مورد آسیب قرار گیرد.
اجرا نشدن راه کارهای مناسب
1- در مناطق مورد مطالعه واحدهایی با مجوز و بدون مجوز مشغول به کار بودند و تعداد آنها به صورت بی رویه رشد داشته است که اکثرا فاقد تصفیه خانه مرکزی هستند.
2- در هندوستان واحدهای آبکاری که خدمات آبکاری برای صنایع مختلف انجام می دهند اغلب به صورت واحدهای کوچک و متوسط هستند .صنایع بزرگ برای درگیر نشدن با مشکلات آلودگی محیط زیست بیشتر تمایل دارند که خدمات آبکاری خود را به آبکاری های کوچک بسپارند.
3- روشهای کاهش فاضلاب و جلوگیری از آلودگی محیط زیست توسط جهان پذیرفته و اجرا می شود ولی در کشورهای در حال توسعه مخصوصا در واحد های کوچک صنعتی به اندازه کافی رعایت نمی شود.
بررسی موانع موجود
واحدهای مورد بحث به علت عدم توانایی مالی فقط تعداد کمی از روش های ارائه شده را اجرا کردند از جمله :
1- نگهداری صحیح از محلول های آبکاری
2- پیشرفت روش شستشو
3- کنترل تعویض مواد اولیه
4- روش های کنترل محیط کار
5- بهبود روش آویزان کردن
6- بهبود روش های استفاده از انرژی
با تجزیه و تحلیل اقدامات صورت گرفته در 4 واحد مورد مطالعه نتایج زیر بدست آمد :
1- کاهش 50% آلودگی
2- صرفه جویی در هزینه ها
3- اداره آسان سیستم و سرمایه گذاری کمتر
4- استفاده کامل تر از مواد شیمیایی
موانعی برای ادامه این روش ها و اقدامات وجود دارد که در ذیل ذکرمیشود:
1- مشکلات اقتصادی
دربین صاحبان صنایع کوچک این نگرانی وجود دارد که چرا باید هزینه اضافه برای این کار پرداخت کنند و اصولا مجبور نیستند که این کار را بکنند در حالی که در این تحقیق مشخص شد در دراز مدت صرفه جویی در هزینه ها و سوددهی بیشتر عاید این واحدها می شود و ضمنا جلوگیری از آلودگی محیط زیست باید جزو اولویت های هر فردی باشد.
2- ضعف آگاهی
امکان دریافت اطلاعات راجع به جلوگیری از آلودگی محیط زیست و کاهش فاضلاب توسط صاحبان صنایع کوچک بسیار کم است اگر هم در بعضی از کارگروه ها و سمینارها در این مورد اطلاع رسانی شود آنها در این جور کارگاه ها و سمینار ها شرکت نمی کنند و تلاش دیگری نیز برای آگاه کردن این واحدها صورت نمی گیرد.
3- موانع سیاسی
دولت کنترل کافی برای اجرای قوانین محیط زیستی ندارد و هیچ اقدامی برای تصفیه مواد شیمیایی صورت نمی گیرد مخصوصا راجع به آلودگی کرم که صاحبان صنایع آبکاری ترجیح می دهند به جای تصفیه کرم راه ارزانتر و راحت تر که همان خرید کرم به قیمت 120 روپیه می باشد را انتخاب کنند.
بی توجهی به واحدهای آبکاری و عدم کنترل برای رعایت استاندارد باعث ایجاد فاضلاب های خطرناک زیادی شده است.
4- بیشتر واحدهای کوچک آبکاری مطمئن به علت نداشتن درآمد مطمئن و کافی، توانایی اجرای برخی از اقدامات پیشگیرانه آلودگی محیط زیست مانند تصفیه خانه برای کنترل فلزات سنگین و همچنین تصفیه محلول های آبکاری را ندارند.
5- موانع کسب اطلاعات و تکنولوژی
سیستم های تبادل یونی در بازیافت فلزات سنگین یکی از راه کارهای مناسب برای جلوگیری ازآلودگی می باشد ولی بعلت ضعف اطلاعاتی و تکنولوژی در واحدهای آبکاری بصورت فردی و یا گروهی استفاده نمی شود .
در بازار مواد شیمیایی، موادی وجود دارد که نسبت به مواد قدیمی تر و سیستم های قدیمی تر خطرات کمتر و آلودگی کمتری ایجاد می کنند ولی صاحبان آبکاری از وجود این مواد آگاه نیستند.
6- کمبود نیروی کار تعلیم دیده
برای کاهش آلودگی محیط زیست، داشتن کارگرهای تعلیم دیده و پر انگیزه لازم است در صورتی که اغلب واحدها از کارگران تعلیم ندیده استفاده می کنند که نسبت به سلامتی خود بی توجه هستند.
7- ضعف کنترل کیفیت
مثلا استفاده از آب مقطر در عملیات آبکاری باعث افزایش کیفیت محلول و آبکاری می شود در صورتی که در واحدهای کوچک اکثرا استفاده نمی شود و ضمنا هزینه ای برای نظارت بر محلول های آبکاری و آزمایشات لازم پرداخت نمی شود که باعث کاهش کیفیت می شود .
راه کارهای استراتژیک ملی
مشکلات زیست محیطی در صنایع کوچک اغلب با مقررات و بازرسی های دولتی کنترل می شود ولی به علت پراکندگی و فراوانی تعداد این واحدها دولت نمی تواند نظارت کافی بر روی تمام آنها داشته باشد.
اخیرا دولت برای کاهش آلودگی و کنترل فاضلاب، سیستم های مشارکتی با واحدهای کوچک ارائه داده است که صنایع کوچک در این کار مشارکت کرده و در نتیجه تغییرات بصورت آرام صورت می گیرد.
پیشنهادات
1- صدور مجوزهای جدید : از آنجا که بیشتر آلودگی های زیست محیطی توسط واحدهای کوچک صورت می گیرد هیچ واحد جدیدی نباید به بخش واحدهای کوچک اضافه شود.
2- استاندارد : برای رسیدن به راه کار فوق واحدهای آبکاری باید استاندارد های تعیین شده را رعایت کنند و هر واحد باید نظارت و کنترل دقیق شود.
3- تشویق : واحدهایی که فاضلاب آنها کمتر از حد تعیین شده باشد مورد تشویق قرار گیرند.
4- کمک های مالی : به واحدهایی که برای کاهش فاضلاب راه کارهایی را ارائه می دهند می بایست کمک مالی شود تا بتوانند طرح خود را اجرا کنند.
5- سیاست قیمت گذاری : هزینه های منابع مورد نیاز باید طوری باشد که کاهش فاضلاب و صرفه جویی در مواد آبکاری برای این واحدها اقتصادی باشد.
مرجع
سایت انجمن آبکاری
