برنامه ی جامع مهندسی مواد
جناب آقای دکتر توفیق
معاونت محترم آموزش ، پژوهش و فناوری وزارت صنعت ، معدن و تجارت
با سلام و احترام
با عنایت به فعالیت اتحادیه ی انجمن های مهندسی و علم مواد در قالب همفکری و همکاری مشورتی با آن معاونت و دیگر دفترهای وزارت متبوع و به منظور تدوین روش و تعیین اولویت های فناوری در حوزه ی صنعت و معدن ، به استحضار میرساند پیش نویس برنامه ی جامع مهندسی مواد مشتمل بر :
1- ایجاد و توسعه ی سامانه و بانک اطلاعاتی یکپارچه در حوزه ی مهندسی و علم مواد
2- شورای مواد
3- مهندس آزموده و مهندس حرفه ای
4- سیاست گذاری و پشتیبانی از لایحه ی نظام مهندسی صنعت
5- برنامه ی ششم توسعه
6- همکاری مشترک با معاونت طرح و برنامه
به حضورتان ارائه می گردد .
پیرو مذاکرات به عمل آمده ، مستدعی است جهت رفع موانع و نواقص برنامه پیشنهادی ، رهنمودهای حضرتعالی به اتحادیه ی انجمن های مهندسی و علم مواد ابلاغ و منعکس گردد .
با تشکر
اتحادیه ی انجمن های مهندسی و علم مواد
برنامه جامع مهندسی مواد
برنامه ی اتحادیه انجمن های مهندسی و علم مواد جهت ارائه به وزارت صنعت ، معدن و تجارت
معاونت آموزش ، پژوهش و فناوری
1- ایجاد و توسعه ی سامانهو بانک اطلاعاتی یکپارچه در حوزه ی مهندسی و علم مواد
هدف
تهیه بانک اطلاعاتی مهندسی وعلم مواد به منظور ایجاد فضایی برای رفع نیازهای صنعت ، دانشگاه و دولت در این زمینه ها
فاز ها
1- تشکیل کمیته سیاست گذاری و تشکیل جلسات اولیه
2- تعریف اطلاعات مورد نیاز جهت جمع آوری اطلاعات
3- تعریف منابع مورد نیاز جمع آوری اطلاعات
4- تدوین روش اجرایی تامین بودجه جمع آوری اطلاعات و..
5- تدوین دیتا بیس نگهداری آن و به روز رسانی
6- تدوین روش اجرایی چگونگی استفاده جامعه از این بانک
مراحل اجرا
نمایندگان انجمن ها
تعیین و تصویب اطلاعات مورد نیاز / اساتید/ دانشجویان / فارغ التحصیلان/ مهاجران/ پروژه ها/ شرکت ها / و... مقالات و ارتباطات
این طرح توسط مهندس خلج زاده تهیه گردیده است .
2- شورای مواد
بررسی وضعیت کشورهای پیشرفته صنعتی جهان نشان می دهد مهمترین و موثرترین مولفه توسعه اقتصادی میزان تعامل و همکاری بین سه بخش دولت ، صنعت و دانشگاه می باشد . منظور از صنعت دو بخش تولید و خدمات است که با واژه های Industry , Industry services مصرف می شوند .
از آنجائیکه صنعت ، فرآیند تولید همراه با نوآوری است واز طرف دیگر دانشگاه دارای بیشترین توان پژوهشی و نوآوری است لذا توسعه اقتصادی بدون همکاری این دو بخش امکان پذیر نمی باشد .
ساختار این اتحادیه به گونه ای است در حوزه ی متالورژی و مهندسی مواد دو گروه مهندسان و متخصصین صنعت و اساتید دانشگاهی را در برگرفته و لذا می تواند در تقویت ارتباط صنعت و دانشگاه نقش موثری داشته باشد .
با توجه به این واقعیت که بیش از 80 درصد صنایع کشور دولتی است لذا نقش آن وزارت در تقویت این ارتباط بسیار موثر و حیاتی است با توجه به مراتب فوق اولین گام می تواند تشکیل شورای صنعت و دانشگاه در حوزه ی مهندسی مواد و متالورژی در آن وزارت باشد
این شورا متشکل از اساتید دانشگاهی منتخب اتحادیه و مهندسان و اساتید شرکت های مواد بنیان تحت پوشش آن وزارت می باشد .
مهمترین شرکت های مواد بنیان material base industrial در ایران عبارتند از صنایع خودرو ، صنایع آهن و فولاد ، فلزات غیرآهنی ، مواد شیمیایی ، معادن و محصولات فلزی
در جدول ضمیمه مجموعه صنایع جهان با میزان درصد بودجه پژوهشی از فروش ارائه شده است
برنامه این شورا به شرح زیر است :
1- تعیین برنامه راهبردی شورا ، چشم انداز و اهداف ( به صورت یک پروژه ی مطالعاتی 3 ماهه)
2- تعیین نیازهای پژوهشی زیر مجموعه ی صنایعی که از طرف وزارت صنعت ، معدن وتجارت اعلام می شود
3- یافتن اساتید و دانشگاهیانی که می توانند این نیازها را درقالب پروژه های تحقیقاتی انجام دهند
4- تشکیل زیر گروه های تخصصی مهندسی مواد از مجموعه دولت ، صنعت و دانشگاه
5- بازنگری عملکرد شورا به طورمستمر و ارائه گزارشات عملکرد به معاونت پژوهشی وزارت صنعت ، معدن و تجارت
این طرح توسط دکتر دوامی تهیه گردیده است .
3- مهندس آزموده و مهندس حرفه ای
آموزش (Education) ، مفهوم عامی است که بطور کلی به انتقال دانش و یا تجربه و چیزی یا کاری را به کسی یاد دادن به کار رفته است و به همین دلیل با یادگیری (learning) به معنای دانش و یا تجربه ای را بدون کمک آموزگار و یا برنامه و زمان بندی از پیش تعیین شده، تفاوت بارزی دارد و به عبارت صحیح تر عبارت است از:
فعالیت هایی که جهت ایجاد یادگیری در یادگیرنده و یا انتقال دانش و تجربه از سوی آموزگار طرح ریزی و در جریان یک کنش متقابل بین آموزنده و آموزاننده اجرا و توسط آموزگار ارزیابی می شود.
ویژ گی های مهم این تعریف را می توان در چهاربند زیر تشریح و خلاصه کرد:
1- آموزش، برنامه ریزی شده و هدف دار است .
2- وجود آموزگار در آن الزامی است.
3- آموزگار علاوه بر اجرای برنامه و رعایت زمان، در کنش متقابل با آموزنده، قابلیت اخذ دانش یا تجربه را در آموزنده افزایش می دهد .
4- دوره های آموزشی با ارزیابی آموزنده و موفقیت او خاتمه می یابد.
آموزش های سنتی(استادی –شاگردی) به عنوان قدیمی ترین روش آموزش های فنی، حرفه ای، ورزشی، فلسفی و ... هنوز
هم در بسیاری از جوامع وجود دارد که نوع پیشرفته آن را هنوز هم می توان در راهنمایی پروژه های فارغ التحصیلی در آموزش عالی مشاهده کرد. در همین حال آموزش های رسمی کلاسیک با سابقه طولانی از دوران فلسفی یونان، مصر، بین النهرین، آموزش های مسجدی، کلیسایی، مکتب خانه ای، حوزه ای و نظامیه ها، به عنوان آموزش های مدرسه ای و دانشگاهی در طبقه بندی دوره های زمانی ابتدایی، متوسطه و عالی، هم اکنون مهم ترین روند آموزش در جهان است و در تمام کشورهای جهان با تفاوت جزیی به گونه یکسان اجرا می شود.
با گسترش تکنولوژی و توسعه صنایع کارخانه ای، تقسیم کار و حضور ماشین در صنعت، آموزش های کارخانه ای به جای روش های استاد-شاگردی که نمی توانست نیازهای دوران صنعتی را بر آورده سازد، بصورت تخصصی در بسیاری از صنایع و در آموزشکده های وابسته به آن ها، آغاز شد که بر اساس طبقه بندی های عمومی- تخصصی به منظور ارتقای قابلیت کارگران و یا کارگران ماهر و در راستای اپراتوری(کارورزی) توسعه یافت که بخش های عمومی آن به تدریج در هنرستان ها و توسعه دوره های تکنسینی کلاسیک تثبیت شد.
آموزش های غیر کلاسیک مهندسی
با توسعه علمی صنایع و توسعه مهندسی در صنایع، استفاده از آموزش های کلاسیک Education و تحت عنوان Engineering و یا Science and engineering و استفاده از فارغ التحصیلان مهندسی در بخشهای طراحی، اجرایی و حتی مدیریتی اجتناب نا پذیرشد. مهندسان به عنوان بالاترین طبقه شغلی فنی در سه گروه فنی کارگران، کارورزان (تکنسین ها) و مهندسان، وظایف سنگینی بر عهده دارند که علاوه بر دانش عمومی و دانش مهندسی به تخصص های بسیار باریک منطبق با طبقه بندی شغلی خود نیز، نیاز دارند. توسعه صنایع،تحولات عظیم در تکنولوژی و دانش مهندسی، تنوع بسیار شدید صنایع، حتی با وجود رشته ای کردن گروه های مهندسی، امکان یاد دهی و انتقال تجربه و دانش به تمام صنایع را در مدت کوتاه آموزش های کلاسیک نمی دهد.(ودر صورت باریکتر کردن رشته های تخصصی، امکان تقبل هزینه و زمان آن نیز وجود ندارد.) از اینرو آموزش های تخصصی و کاربردی تحت عنوان Engineering Training و به عنوان آموزش های غیر کلاسیک مهندسی، اصلی ترین محور روندحاکم بر افزایش توانمندی و دانش فارغ التحصیلان مهندسی در صنایع تثبیت و بکار گرفته شد.
این آموزش ها ، نیز ارکان خاص خود را دارند که عبارتند از:
1- برنامه ریزی هدف دار، منطبق با صنعت موردبررسی و به سه صورت اصلی
کار آموزی: برای دانشجویان مهندسی به عنوان سرمایه انسانی آینده
ارتقایی: برای انطباق مهندسان با نوآووری ها و تحولات علمی و تکنولوژیکی
نو آموزی: برای مهندسان جدید الاستخدام
2- بر اساس نوع و ماهیت دروس، وجود آموزگاران (علمی-تجربی و ...) در آن الزامی است که ویژگی های بهره گیری از چنین آموزگارانی بر اساس ماهیت صنعت و نوع دروس تعیین می شود.
3- کنش متقابل بین آموزنده و آموزگار الزامی است .
4- ارزیابی آموزنده الزامی است ولی به هیچ درجه دانشگاهی منجر نمی شودو ارزش آن فقط در صنعت آموزش دهنده پذیرفته است .
5- تغییر و دگرگونی برنامه ها بصورت مداوم و پیوسته تحت نظر گروه راهبردی آموزش در صنعت انجام می گیرد.
6- آموزش های مهندسی کلاسیک، پیش نیاز این دوره ها محسوب می شود.
و به همین دلایل است که عنوان آموزش های غیر کلاسیک و یا غیر رسمی بر آن اطلاق می شود.
آزمون ها
اتحادیه انجمن ها مهندسی مواد و متالورژی، با باوریه اهداف فوق و بهره گیری از توان انجمن های عضو در برگزاری آموزش های فوق، می تواند در برگزاری آزمون های زیرنیز، همکاری و فعالیت نماید
1- آزمون مهندس آزموده
مهندس آزموده ، عنوانی است برای Charted Eng که عموما برای فارغ التحصیلان جدید دانشگاه ها برگزار می شود و آزمون آن از دو بخشFE و PE (عمومی)تشکیل می شودو در صورت موفقیت داوطلبان در این آزمون اعتبار و شایستگی کاری آنان تایید می شود.
محتوای آزمون از مفاهیم دروس دانشگاهی و پاره ای از آموزشهای غیر کلاسیک تشکیل می شود.
2- آزمون مهندسی حرفه ای
مهندس حرفه ای عنوانی است برای Eng Profesional ، این آزمون که در طول زندگی حرفه ای مهندسان با سه درجه 3،2و1 طبقه بندی می شودبرحسب شرایط کاری و تخصصی مهندسان در طی سه دوره 5 ساله بعد از فراغت از تحصیل انجام و به پذیرفته شدگان گواهی نامه مهندسی حرفه ای درجه ................ و در زمینه تخصصی ...... اعطا می شود.
در حقیقت این آزمون از سه زمینه GE ، FE و PE تشکیل شده و علاوه بر زمینه های تخصصی به مسایل جنبی و مدیریتی نیز می پردازد.
این آزمون ها ، عموما پس از آموزش های ارتقایی که توسط انجمن ها انجام می گیرد(یا حتی بصورت خود یادگیری داوطلبان )، می تواند با مشارکت انجمن های عضو، توسط اتحادیه انجمن ها برگزار شود.
برنامه ریزی آزمون های مهندس آزموده و مهندس حرفه ای هر 5 سال یکبار تجدید نظر و تغییرات و نو آوری ها در آن ها لحاظ می شود.
این طرح توسط دکتر حجازی تهیه گردیده است .
3- سیاست گذاری و پشتیبانی از ایجاد نظام مهندسی صنعت
اتحادیه آمادگی خود را در تکمیل نمودن لایحه ی نظام مهندسی صنعت اعلام می نماید ( ایجاد سازمان نظام مهندسی مواد )
4- برنامه ی ششم توسعه
يخش صنعت
سیاستهای کلی نظام در بخش صنعت ( ابلاغی توسط مقام معظم ر هبری )
1- افزایش سهم بخش صنعت در تولید داخلی و افزایش ارزش افزوده بخش صنعت، با :
-دستیابی به رشد مطلوب سرمایه گذاری صنعتی
-انتخاب فرآیندهای صنعتی دانشمحور
-ارتقاء منزلت کار، تلاش و کارآفرینی.
۲ - افزایش توان رقابت پذیری صنعت ملی، براساس:
-گسترش مالکیت و مدیریت بخش غیردولتی
-رعایت اندازه اقتصادی بنگاهها
-لغو امتیازات خاص و انحصارات غیر ضرور.
3- افزایش بهره وری عوامل تولید بویژه نیروی کار و سرمایه
4-ارتقاء سطح فناوری صنایع کشور و دستیابی به فناوریهای پیشرفته و راهبردی، با:
-گسترش تحقیق و توسعه
-ایجاد قدرت طراحی
-تقویت همکاری مراکز علمی، آموزشی، پژوهشی و صنعتی کشور
-تعامل سازنده با مراکز پیشرفته علمی و صنعتی جهان
-بهره گیری از مزیتهای نسبی موجود و کشف و آفرینش مزیتهای جدید نسبی و رقابتی
5- توسعه تشکلهای تخصصی و افزایش نقش آنها در تصمیم سازیها
با نهادینه سازی داوریهای تخصصی و حرفه ای
6-انسجام و تعادل منطقه ای در کشور، از طریق : حمایت و ایجاد زیر ساختها و زیربناها و برقراری مشوقهای مناسب با رعایت اصول آمایش سرزمینی و امنیتی.
۷-رشد مستمر صادرات کالا و خدمات صنعتی کشور، با:
-ارتقاء کیفیت کاالها
-شناسایی و تحصیل بازار
- حمایتهای مؤثر مالی، سیاسی و مقرراتی از صادرات صنعتی.
۸-گسترش صنایع دستی بویژه صنایع دارای محتوای فرهنگی و هنری و بهره گیری از صنعت گردشگری.
9- ایجاد خوشه های صنعتی، از طریق : تقویت صنایع کوچک و متوسط و برقراری پیوند آنها با صنایع بزرگ به منظور هم افزایی صنعت و ارتقاء توان رقابتی.
تدوین چند ماده ی قانونی در قالب برنامه ی ششم توسعه جهت بالا بردن قدرت اجرایی و برداشتن موانع پیشروی انجمن های علمی ( طرح توجیهی اتلاق اصل مالیات بنگاه های اقتصادی به انجمن های حرفه ای و ..............................)
5- همکاری مشترک با معاونت طرح و برنامه ، دفتر سیاستگذاری و برنامه ریزی
همکاری های مشترک مشورتی و تبادل اطلاعات ، تجربیات و توانایی های علمی و فنی در موارد زیر با توجه به نیاز دفتر سیاستگذاری و برنامه ریزی :
1- تدوین سند راهبردی وزارت صنعت ، معدن و تجارت
2- آمایش بخش صنعت ، معدن و تجارت
3- تعیین شاخص ها جهت مشخص نمودن اولویت های سرمایه گذاری
4- تدوین برنامه ی ششم توسعه
5- سنجش نیازها و منابع جهت صدور مجوزها
