زاماک چیست؟
پایه اصلی و اساس آلیاژ زاماک روی می باشد. روی عنصری با رنگ سفید با درخشش آبی یا نقره ایاست. ساختار روی دارای ساختار کریستالی بلوری هگزاگونال فشرده می باشد.زاماک به عنوان سرب خشک نیز در بازار مطرح است ولی این لفظ غلط است. سرب خشک آلیاژی از سرب با انتیمواناست.
آلیاژ ریختگی روی با نام زاماک یکی از معروف ترین آلیاژهای روی بوده و در 3 گرید (طبقه) زاماک 2،زاماک 3 و زماک 5 قرار می گیرد.عناصر اصلی تشکیل دهنده آلیاژ زاماک به ترتیب درصد تشکیل دهندگی : روی – آلومینیوم – مس – منیزیم – آهن – سرب – قلع.مهم ترین قابلیت آلیاژ روی حفظ و دقت ابعادی می باشد که از آن در صنایع مختلف جهت جلوگیری از خوردگی (گالوانیزه) مورد استفاده قرار می گیرد.
اثرات عناصر موجود در آلیاژ زاماک:
روی:
هرچقدر میزان این آلیاژ بیشتر باشد استحکام بیشتر می شود و همچنین مقاومت به خوردگی نیز افزایش می یابد. 90% عنصر تشکیل دهنده آلیاژ زاماک روی می باشد.
آلومینیوم:
این عنصر باعث افزایش استحکام کششی، مقاومت به خزش، استحکام به ضربه (در اصطلاح چکش خوار بودن) و سختی بر روی روی می شود. و میزان این آلیاژ در زاماک در حدود 4% می باشد.
مس:
مس در این آلیاژ دو اثر مهم ایجاد می نماید؛ افزایش استحکام کششی، خزشی و سختی و همچنین افزایش مقاومت به خوردگی. میزان مس موجود در آلیاژ زاماک چیزی در حدود 1% می باشد.
منیزیم:
این عنصر سختی را افزایش می دهد، درحالت مذاب اکسیژن زدایی مینماید، مقاومت به خوردگی را افزایش می دهد و نیز مقاومت به خوردگی را افزایش می دهد.آهن،کادمیم، قلع، نیکل، کرم و منگنز نیز به میزان بسیار ناچیزی در این آلیاژ وجود دارند.
کاربرد زاماک:
کاربرد زاماک در قطعاتی است که تحت فشار هستند مانند دستگیره در اتومبیل ها.همچنین با توجه به زیبایی زاماک کاربردش بیشتر در قطعات تزئینی مثل اسباب بازیها و برخی زیورآلات و بدلیجات نیز میباشد.سختي زاماك 85 برينل است و در قالب هاي دائمي هم به 120 برينل مي رسد كه سختي نزديك به فولاد ساختماني مي باشد مقاومت به اكسیداسيون زاماك تا 200 درجه سانتيگراد خوب است. چقرمگي زاماك واقعاً چشمگير است.خدمات جلاپردازان پرشیا در ایجاد یک سطح یکنواخت(صیقلی) برای جلا بخشیدن به قطعات زاماک است. به این صورت که با زدودن ناهمواری زاماک (برداشتن چند میکرون از لایه ی بیرونی قطعات) سطح آن را هموار کرده، با هموار کردن سطح بازتاب نور در راستای تابش آن است و سطح صیقلی دیده میشود.
