شستشوی شیمیایی در صنعت
پیشگفتار
امروزه، علاقهمندی به کاهش هزینههای جایگزینی و تعمیر دستگاهها، حفظ کیفیت و کمیت تولید، کاهش مشکلات زیست محیطی و افزایش ایمنی کار با دستگاهها، نگهداری مناسب آنها را اجتناب ناپذیر کرده است.
در بسیاری از فرآیندهای تولیدی، تمیز و آماده کردن سطح قطعات، زمینهساز انجام موفق عملیات بعدی مثل انجام انواع پوششکاری و تعمیرات میباشد. در صنایع خودروسازی عمر و کیفیت رنگ بدنه یکی از فاکتورهای ﻣﺆثر در انتخاب مشتری میباشد.
در صنایع آبکاری و تعمیرات در صنایع بزرگ مثل صنایع هواپیمایی، حمل و نقل ریلی و تجهیزات صنایع نفت، گاز و پتروشیمی کیفیت تمیزی سطح قطعات قبل از فرآیند اصلی از حساسیت بالایی برخوردار است. سالانه میلیاردها دلار در دنیا صرف هزینههای مربوط به خرید مواد شیمیایی مورد نیاز، تجهیزات مناسب و دستمزد پرسنل شاغل در این بخش میگردد که سهم هزینههای این بخش در کشور ما نیز کم نیست. با توجه به حساسیت بالای شستشوی شیمیایی در بسیاری از بخشهای صنعت و هزینههای بالای آن، تغییر در نگرشهای موجود و دنبال کردن دیدگاههای علمی و تخصصی حائز اهمیت میباشد.
با توجه به عدم وجود منابع مناسب برای استفاده شاغلین در صنعت، حاصل تجربیات و مطالعات انجامشده در ارتباط با استانداردها و دیدگاههای علمی شستشوی شیمیایی در کتاب حاضر ارائه شده است. مراجع مورد استفاده در انتهای کتاب در بخش مراجع آمده است. این کتاب در سه فصل آماده شده است که در بخش نخست به ترتیب به موضوعات شناخت روشهای مختلف شستشو، پارامترهای مؤثر در انتخاب فرآیند شستشو، شناخت انواع آلودگیهای صنعتی و معرفی تجهیزات مورد نیاز پرداخته شده است. در فصل دوم با توجه به استانداردهای موجود، دستورالعملهای آزمایشها برای کنترل کیفیت فرآیندهای شستشوی مختلف شامل شویندههای قلیایی، امولسیونی، کربنزدا، پیکلینگ، اسیدشویی آمده است. یکی دیگر از بحثهای مهم در شستشوی شیمیایی، چگونگی ارزیابی کیفیت تمیزی سطح قطعات پس از شستشو میباشد که فصل سوم به دستورالعملهای آزمایشهای مربوط اختصاص داده شده است. در بخش ضمائم نیز تعدادی از فرمولاسیونهای مفید برای شویندهها و بازدارندههای پرکاربرد معرفی شدهاند. امید است این کتاب بتواند راهگشای بخشی از مشکلات موجود در صنعت کشور عزیزمان باشد.
فهرست مطالب
فصل اول :آشنایی با روشهای مختلف شستشوی صنعتی و انتخاب روش شستشو
انتخاب پروسه شستشو
شویندهها
جنس قطعات در عملیات شستشو
انواع آلایندهها
زدایش ترکیبات رنگی و کربنی
شستشوی امولسیونی
شستشوی قلیایی
شستشوی قلیایی الکترولیتی
اسیدشویی
چربیگیری با بخار
شستشوی با حلال
زدایش روغنها و گریسها غیر کربنه
شستشوی امولسیونی
چربیگیری با بخار
شستشوی با حلال
اسیدشویی
قلیاشویی
شستشوی قلیایی الکترولیتی
زدایش روغنهای تراشکاری و مواد همراه آن از روی قطعات فولادی
شستشوی امولسیونی
شستشوی قلیایی
شستشوی قلیایی الکترولیتی
چربیگیری با بخار
شستشوی با حلال
اسیدشویی
زدایش زنگ و رسوب
فرچهزنی
تامبلینگ
بلاست کردن توسط مواد ساینده
پیکلینگ
پیکلینگ الکترولیتی
رسوبزدایی در حمام نمک
رسوبزدایی قلیایی
اسیدشویی
مثال اول برای انتخاب روش تمیزکاری
مثال دوم برای انتخاب روش تمیزکاری
مثال سوم برای انتخاب روش تمیزکاری
مثال چهارم برای انتخاب روش تمیزکاری
مثال پنجم برای انتخاب روش تمیزکاری
زدایش بقایای ذرات مغناطیسی و فلورسانس نفوذکننده در بازرسی فنی
روشهای خاص برای زدایش آلایندههای ایجادشده در عملیات سنگزنی، پرداختکاری و صیقلکاری
شستشوی قلیایی
صابونی شدن آلاینده
ایجاد امولسیون
سازندههای یک شوینده قلیایی
افزودنیها
فعالکنندههای سطحی
تجهیزات لازم برای شویندههای قلیایی
اسیدشویی با محلولهای سولفوریک اسید
بازدارندهها
کنترل متغیرهای فرآیند
شستشو با آب
غیر فعال کردن سطح قطعات پس از اسیدشویی
ساخت تانک اسید شویی
روش حرارتدهی و کنترل درجهی حرارت
روش اولتراسونیک
چربیگیری با بخار
فصل دوم- دستورالعملهای آزمایشهای کنترل کیفیت فرآیند شستشو
کنترل شویندههای قلیای
قلیائیت آزاد
قلیائیت کل بر مبنای
بررسی نتایج آزمایشهای اندازه گیری قلیائیت کل و آزاد
تعیین مقدار Na2Oترکیبشده با اسیدهای چرب
تعیین مقدار چربی و روغن محلول در شوینده قلیایی
کنترل شویندههای امولسیونی
تعیین نقطهی کار شویندهی امولسیونی
کنترل تانک کربنزدا
کنترل عملیات پیکلینگ
تعیین راندمان عملیات پیکلینگ
تعیین غلظت اسی
روش انجام آزمایش تیتراسیون
روش انجام آزمایش آزادسازی گاز
اندازهگیری دانسیته توسط بومهسنج
تعیین غلظت فلز
استفاده از نموگراف
استفاده از جداول موجود
تیتراسیون
استفاده از بومهسنچ
استفاده از کاغذهای تست
روابطی برای محاسبه دانسیته
تعیین راندمان بازدارنده
کنترل فاضلاب
فصل سوم- دستورالعملهای آزمایشهای کنترل کیفیت تمیزی قطعات
تستهای بررسی کیفیت تمیزی سطح قطعات
تست جایگزینی مس
تهیه کوپنهای تست جهت ارزیابی شستشو
تعاریف
روش تهیهی کوپن
روش A، نمونه آلاینده غیر فرارNVRیک طرفه
روش B، نمونه آلاینده NVRدو طرفه
روش C، نمونه آلاینده NVRو دانههای جامد
محاسبات
فاکتور تأثیر شستشو (Cleaning Effectiveness Factor, CEF)
تعاریف
کاربردهای تست
روش انجام آزمایش
محاسبات
محاسبهی فاکتور تأثیر CEF
تست شکست فیلم
روش انجام آزمایش
تست اسپری
روش انجام آزمایش
تفسیر نتایج
تعیین میزان تمیزی سطح قطعه به صورت کمی
فلورسانس
وزن آلاینده باقیمانده
روش ویپینگ
تکنیک تریسر رادیو ایزوتوپ
تست بر خط on-line
روشهای تست تمیزی سطح قطعات آلومینیوم
پیوست
فرمولاسیون برای زنگزدایی (Rust Removers) سطوح مختلف (31 فرمول)
ترکیب مناسب جهت سفیدکاری (Brightening) و پولیشکاری (Polishing) سطح قطعات
ترکیب مناسب برای اسیدشویی
بازدارنده خوردگی در فاز بخار
بازدارندههای مورد استفاده در اسیدشویی با محلولهای سولفوریک اسید
کاهشدهنده خوردگی فلزات سبک در چربیگیری با حلال
ترکیبات مفید جهت کربنزدایی قطعات
فرمولاسیون شویندههای امولسیونی
فرمولاسیون حلال شستشوی موتور (Motor Cleaner)
ترکیبات ضد زنگ (Rust Proofing) (8 فرمول)
فرمولاسیون شویندههای قلیایی مختلف با توجه به جنس قطعه و روش شستشو
غیر فعالسازی سطح پس از شستشو
فرمولاسیون فسفات جهت قطعات آلومینیومی
حذف پوششهای فلزی از روی سطوح
نظرتان را بیان کنید